Od 1 stycznia 2005 r. urząd skarbowy jest związany własną interpretacją prawa podatkowego wydaną na wniosek podatnika, płatnika lub inkasenta. W zakresie wynikającym z zastosowania się do interpretacji chroni ona wnioskodawcę m.in. przed określeniem czy ustaleniem zobowiązania podatkowego. Od interpretacji urzędowej można się odwołać, przy czym może ona zostać zmieniona jedynie w drodze decyzji, zaś skutki zmiany nie mogą działać wstecz.
JOANNA NOWICKA
Na wstępie zaznaczmy, że nadal funkcjonują dwa rodzaje interpretacji: wydawane przez Ministra Finansów (zob. str. 19 – „Interpretacje Ministra Finansów”) oraz wydawane na wniosek podatników, płatników i inkasentów dla wyjaśniania wątpliwości odnośnie do przepisów odnoszących się do ich indywidualnych spraw (tj. obecnie – wiążące interpretacje prawa podatkowego).
Przepisy dotyczące wiążących interpretacji prawa podatkowego w indywidualnych sprawach podatników, płatników i inkasentów obowiązują od 1 stycznia 2005 r. Z tą datą objęto nowelizacją art. 14a–14c Ordynacji podatkowej (na mocy przepisów ustawy z 2 lipca 2004 r. – Przepisy wprowadzające ustawę o swobodzie działalności gospodarczej).
Przypomnijmy w tym miejscu, że z instytucji wnioskowania o wyjaśnienie przepisów prawa podatkowego mogą korzystać także następcy prawni podatnika, płatnika lub inkasenta oraz osoby trzecie odpowiedzialne za zaległości podatkowe (od 21 sierpnia 2004 r.).
ZAPAMIĘTAJ!
Wniosek o udzielenie interpretacji co do zakresu i sposobu zastosowania prawa podatkowego w indywidualnych sprawach może dotyczyć tylko spraw, w których nie toczy się postępowanie podatkowe lub kontrola podatkowa albo postępowanie przed sądem administracyjnym.
Gdzie składać wniosek
Jak już wiemy, wnioskodawcą uprawnionym do złożenia wniosku o udzielenie interpretacji prawa podatkowego jest nie tylko podatnik, ale także płatnik oraz inkasent (jak również następcy prawni oraz osoby trzecie odpowiedzialne za zaległości podatkowe).
Wniosek składa się do organu podatkowego właściwego miejscowo i rzeczowo. Adresatem wniosku może być:
• naczelnik urzędu skarbowego,
• naczelnik urzędu celnego,
• wójt, burmistrz (prezydent miasta),
• starosta albo marszałek województwa.
W przypadku gdy organ podatkowy, do którego wniesiono wniosek o interpretację, jest niewłaściwy w sprawie, powinien niezwłocznie przekazać go organowi właściwemu, zawiadamiając o tym wnoszącego podanie.
PRZYKŁAD
Na jakiej podstawie płatnik może uzyskać wiążącą interpretację urzędu skarbowego?
Płatnik, który chce uzyskać wiążącą interpretację od urzędu skarbowego, musi przede wszystkim złożyć wniosek, w którym przedstawi stan faktyczny oraz własne stanowisko w sprawie. Interpretacja organu podatkowego musi natomiast zawierać ocenę prawną stanowiska pytającego wraz z przytoczeniem przepisów prawa.
Co we wniosku
Przede wszystkim pamiętajmy o tym, że wniosek musi być pisemny. Wnioskodawca powinien przedstawić na piśmie w sposób wyczerpujący opis stanu faktycznego oraz własnego stanowiska w sprawie. Oznacza to, że wnioskodawca musi opisać sytuację, z jaką związane jest jego pytanie (tj. m.in. jakiego zdarzenia ono dotyczy). Następnie wnioskodawca musi skonkretyzować pytanie lub pytania, na jakie chciałby uzyskać odpowiedź. Wnioskodawca powinien także przedstawić swoje własne stanowisko w sprawie (tj. udzielić odpowiedzi na swoje pytanie). Wniosek o interpretację przepisów prawa podatkowego powinien zawierać co najmniej:
• treść żądania,
• wskazanie osoby (instytucji), od której pochodzi,
• jej adres (miejsce zamieszkania lub pobytu, siedziby albo miejsca prowadzenia działalności), a także
• opis stanu faktycznego oraz stanowisko podatnika, jak również czynić zadość innym wymogom ustalonym w przepisach szczególnych (przykładowo, należy podać NIP).
ZAPAMIĘTAJ!
Indywidualna interpretacja podatkowa nie jest wiążąca dla wnioskodawcy, wiąże natomiast organy podatkowe i organy kontroli skarbowej właściwe dla wnioskodawcy. Interpretację tę można zmienić albo uchylić wyłącznie w drodze decyzji, w tym także z urzędu. Przy czym zmiana taka nie działa wstecz, lecz tylko na przyszłość.
Kliknij aby zobaczyć ilustrację.Termin wydania interpretacji
Organ podatkowy obowiązany do wydania interpretacji ma 3 miesiące (wyjątkowo – 4) od dnia złożenia wniosku na jej wydanie. Jest to o tyle istotne, że w przypadku niewydania interpretacji w ustawowym terminie (niezależnie od przyczyny opóźnienia), zacznie obowiązywać wykładnia wskazana przez wnioskodawcę we wniosku, zaś organ podatkowy będzie związany stanowiskiem w niej zawartym.
Organ odwoławczy w drodze decyzji może zmienić albo uchylić postanowienie zawierające interpretację przepisów prawa podatkowego wydane przez organ podatkowy I instancji, jeżeli uzna, że zażalenie wniesione przez podatnika, płatnika lub inkasenta zasługuje na uwzględnienie. Uprawnienie takie przysługuje organowi odwoławczemu także z urzędu – jeżeli postanowienie rażąco narusza prawo, orzecznictwo Trybunału Konstytucyjnego lub Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości.
ZAPAMIĘTAJ!
Organ podatkowy II instancji może zmienić lub uchylić interpretację podatkową, jeżeli jej niezgodność z prawem jest wynikiem zmiany przepisów.
Zmiana albo uchylenie postanowienia wywrze skutek począwszy od rozliczenia podatku za miesiąc następujący po miesiącu, w którym decyzja zostanie doręczona podatnikowi, płatnikowi lub inkasentowi. W przypadku gdy zmiana lub uchylenie postanowienia dotyczy podatków rozliczanych za rok podatkowy – począwszy od rozliczenia podatku za rok następujący po roku, w którym decyzja zostanie doręczona podatnikowi, płatnikowi lub inkasentowi.
Zastosowanie się przez podatnika do wiążącej interpretacji prawa podatkowego nie może mu szkodzić.
W zakresie wynikającym z zastosowania się do interpretacji nie wolno określić albo ustalić zobowiązania podatkowego za okres do czasu, aż decyzja zmieniająca lub uchylająca interpretację zacznie obowiązywać. Ponadto w stosunku do wnioskodawcy organ podatkowy nie może:
• ustalić dodatkowego zobowiązania w rozumieniu przepisów o podatku od towarów i usług (tzw. sankcji w VAT),
• wszcząć postępowania w sprawach o przestępstwa skarbowe lub wykroczenia skarbowe (a postępowanie wszczęte w tych sprawach umarza się),
• stosować innych sankcji wynikających z przepisów prawa podatkowego i przepisów karnych skarbowych.
PRZYKŁAD
Czy płatnik ma obowiązek zastosować się do interpretacji podatkowej wydanej przez naczelnika urzędu skarbowego w jego indywidualnej sprawie po 1 stycznia 2005 r.?
Nie, płatnik nie ma takiego obowiązku i nie musi stosować wykładni, otrzymanej od organu podatkowego. Jednak w przypadku, gdy płatnik się do niej zastosuje, nie będzie musiał zapłacić podatku w razie, gdyby się okazało, że urząd skarbowy się pomylił. Ponadto niezwykle istotne jest to, że interpretacja wydana na rzecz wnioskodawcy jest wiążąca dla organów podatkowych i organów kontroli skarbowej właściwych dla podatnika i może zostać zmieniona albo uchylona wyłącznie w drodze decyzji. Takie uregulowanie oznacza też, że jeżeli organ skarbowy wyda błędną interpretację, a płatnik się do niej zastosuje, to de facto od płatnika nie będzie można wyegzekwować należnego według prawa podatku.
Podsumowanie
Od 1 stycznia 2005 r. interpretacja podatkowa wydana przez organ podatkowy nie jest wiążąca dla wnioskodawcy.
Jeżeli natomiast wnioskodawca zastosuje się do tej interpretacji, organ podatkowy nie może wydać decyzji określającej lub ustalającej zobowiązanie podatkowe bez zmiany albo uchylenia interpretacji, jeżeli taka decyzja byłaby niezgodna z interpretacją zawartą w postanowieniu.
Interpretacja przepisów prawa podatkowego wydana w indywidualnej sprawie jest z kolei wiążąca dla organów podatkowych i organów kontroli skarbowej właściwych dla wnioskodawcy i może zostać zmieniona albo uchylona wyłącznie w drodze decyzji.
Tabela porównawcza
Interpretacje prawa podatkowego w indywidualnych sprawach
Kliknij aby zobaczyć ilustrację.PRZYKŁAD
Jako przedstawiciel jednostki złożyłem wniosek o wydanie informacji w sprawie prawa podatkowego 15 grudnia 2004 r. W związku z nowelizacją Ordynacji podatkowej mam następujące pytanie: jakie przepisy stosuje się do wniosków nierozpatrzonych do 31 grudnia 2004 r.?
Zgodnie z przyjętą linią orzecznictwa, zasadniczo w razie braku przepisów przejściowych stosuje się bezpośrednio nowe przepisy. Zatem począwszy od 1 stycznia 2005 r. (tj. od dnia wejścia w życie nowych regulacji art. 14a – 14d Ordynacji podatkowej) należy je stosować zarówno do postępowań, które rozpoczną się dopiero po tej dacie, jak i do tych, które wdrożono przed wejściem w życie znowelizowanych przepisów, ale które trwały w czasie dokonywania zmian prawa.
Faktem jest, że w poprzednim stanie prawnym (tj. obowiązującym do 31 grudnia 2004 r.) mowa była o pisemnych informacjach. Obecnie w przepisach mowa jest o pisemnych interpretacjach. Różnica tych pojęć nie ma jednak istotnego znaczenia, bowiem informacja organu podatkowego o zakresie stosowania prawa nie jest niczym innym, niż interpretacją prawa dokonaną przez tenże organ w odniesieniu do konkretnego stanu faktycznego.
Niestety, resort finansów jest odmiennego zdania. Zdaniem Ministra Finansów z powodu braku przepisów przejściowych należałoby uznać, że do wniosków nierozpatrzonych do 31 grudnia 2004 r. stosuje się przepisy dotychczasowe (zob. pismo z 28 grudnia 2004 r., sygn. SP/8010-5/2240/04/EZ, skierowane do dyrektorów izb skarbowych). Zatem należy liczyć się z tym, że nowe zasady wiążących interpretacji przepisów prawa podatkowego organy podatkowe będą stosować tylko do wniosków składanych od 1 stycznia 2005 r.
Trudno się zgodzić z takim stanowiskiem w świetle przedstawionych wcześniej wyjaśnień.
Interpretacje Ministra Finansów
Począwszy od 1 stycznia 2005 r., w celu zapewnienia jednolitego stosowania prawa podatkowego przez organy podatkowe oraz organy kontroli skarbowej, Minister Finansów może dokonać jego interpretacji, przy uwzględnieniu orzecznictwa sądów oraz Trybunału Konstytucyjnego lub Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości. Interpretacje te nie są jednak wiążące dla tych organów. Przy czym minister właściwy do spraw finansów publicznych nie dokonuje interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnych sprawach podatników, płatników lub inkasentów.
Takie brzmienie zyskał od 1 stycznia 2005 r. zmieniony art. 14 Ordynacji podatkowej. Interpretacjami są wszelkie wyjaśnienia treści obowiązującego prawa podatkowego, kierowane do organów podatkowych i organów kontroli skarbowej, dotyczące problemów prawa podatkowego. Zastosowanie się przez podatnika, płatnika lub inkasenta, a także następcę prawnego lub osobę trzecią odpowiedzialną za zaległości podatkowe do interpretacji ministerialnej nie może im szkodzić. W zakresie wynikającym z zastosowania się do interpretacji Ministra Finansów, organ podatkowy nie będzie mógł:
• określić ani ustalić zobowiązania podatkowego za okres do dnia jej uchylenia lub zmiany,
• wszcząć postępowania w sprawach o przestępstwa skarbowe lub wykroczenia skarbowe, a wszczęte umorzyć,
• wymierzyć innych sankcji wynikających z przepisów prawa podatkowego i przepisów karnych skarbowych.
Podstawy prawne
• Ustawa z 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (Dz.U. Nr 137, poz. 926; ost.zm. Dz.U. z 2004 r. Nr 173, poz. 1808)
• Ustawa z 2 lipca 2004 r. – Przepisy wprowadzające ustawę o swobodzie działalności gospodarczej (Dz.U. Nr 173, poz. 1808)