W naszym kraju wciąż większość oszczędności znajduje się na lokatach bankowych. Jest to oczywiście jedna z możliwych form inwestowania, bardzo bezpieczna, z całą jednak pewnością nadużywana. W krajach rozwiniętych banki służą przede wszystkim dokonywaniu płatności, nie zaś inwestowaniu w swoją przyszłość. Tu głównie wykorzystuje się właśnie różnego rodzaju fundusze inwestycyjne. Podstawową sprawą w przypadku funduszy jest przyjęcie odpowiedniego okresu inwestycji. Należy raczej zakładać długi okres, wtedy można wyraźnie ograniczyć ryzyko utraty znacznej części kapitału.
Najlepszym przykładem jest tu rynek akcji i fundusze akcyjne. Historia pokazuje, że po wyraźnych spadkach w ciągu najdalej kilku lat osiągamy poziomy sprzed bessy. Jeśli przyjmujemy horyzont np. dziesięcioletni, niebezpieczeństwo, że nie zarobimy realnie przynajmniej kilkunastu procent rocznie, jest stosunkowo niewielkie. Właśnie ze względu na zalecany długi horyzont fundusze inwestycyjne odgrywają istotną rolę jako zabezpieczenie na okres po zakończeniu aktywności zawodowej (są to po prostu środki na dodatkową emeryturę).
Jak się więc poruszać w tej skomplikowanej ofercie? Przede wszystkim trzeba odpowiedzieć na pytanie: „jaki poziom ryzyka gotów jestem przyjąć?”. Zawsze większy zysk związany jest z większym ryzykiem. Odpowiedź zależy od wielu rzeczy, przede wszystkim oczywiście od osobistych preferencji (istotny jest także wiek inwestującego, który będzie w sposób oczywisty łączył się z horyzontem czasowym inwestycji). Kiedy określimy już mniej więcej preferowany poziom ryzyka, musimy wybrać konkretny podmiot. Najlepiej przeanalizować dotychczasowe wyniki działalności. W przypadku polskich funduszy historia jest stosunkowo krótka, pewne wnioski można jednak wyciągać. W przypadku podmiotów zachodnich możemy się spotkać z działalnością nawet kilkudziesięcioletnią, w takiej sytuacji nasze rozeznanie będzie znacznie lepsze. Oczywiście pewności nie ma. To, że fundusz przynosił zyski przez dziesięć lat, nie oznacza, że przyniesie w roku jedenastym.
Należy także porównać koszty, jakie będziemy zmuszeni ponieść. Różnice mogą być zasadnicze, roczne koszty obsługi mogą wynosi nawet kilka procent wpłaconego kapitału.
Odnalezienie się w gąszczu ofert nie będzie proste, z całą pewnością jednak warto spróbować. Można także skorzystać z usług specjalisty, który doradzi jakieś rozwiązanie. Oczywiście nie musimy powierzać funduszom wszystkich środków, jakimi dysponujemy. Pamiętajmy o tzw. dywersyfikacji portfela, a więc dzieleniu swoich inwestycji. Bezpośredni zakup akcji, obligacji, nieruchomości, antyków itd. itp. – możliwości jest naprawdę wiele.
Marek Zuber
Autor jest głównym ekonomistą Domu Maklerskiego TMS Brokers