Polacy nie lubią oszczędzać, za to dużo chętniej zaciągają kredyty. Stosunkowo rzadko korzystamy z usług bankowych, a konto osobiste posiada niecałe 50 proc. społeczeństwa. Pod tym względem jesteśmy na szarym końcu wśród grupy krajów Europy Środkowo-Wschodniej
Wynika to z badań przeprowadzonych przez austriacki Instytut Badawczy GfK, który przeprowadził sondaż w 12 krajach naszego regionu.
Spośród państw naszego regionu Europy, z usług bankowych najczęściej korzystają Słoweńcy (98 proc. społeczeństwa), w Polsce 65 proc., a średnia dla nowych członków Unii Europejskiej to niecałe 80 proc. Gorzej sytuacja wygląda w Bośni-Hercegowinie, gdzie zaledwie co trzeci obywatel powyżej 15 roku życia jest klientem banków, a w Rumunii i Bułgarii co szósty. Jednak w tych krajach przynajmniej niektóre segmenty populacji (osoby zatrudnione, w wieku od 20 do 50 lat) gwałtownie nadrabiają zaległości. Konto bankowe posiada aż 87 proc. Słoweńców, a w Polsce i na Węgrzech ten wskaźnik wynosi odpowiednio 45 i 52 proc.
Według Agnieszki Sory z GfK niski odsetek Polaków posiadających rachunek w banku wynika ze struktury społecznej. Stosunkowo dużą grupę stanowią osoby zamieszkujące na wsi i rolnicy, którzy w dużej części nie korzystali z usług bankowych. W tym segmencie sytuacja może się zmienić w związku z obowiązkiem posiadania konta przez osoby otrzymujące dopłaty bezpośrednie z UE. O ile pod względem usług bankowych jesteśmy w tyle peletonu, o tyle biorąc pod uwagę stopień korzystania z kredytów, znajdujemy się w ścisłej czołówce, tuż za Słowenią. Z badań wynika, że 15 proc. Polaków zapożycza się w bankach, czyli niemal dwukrotnie więcej niż Węgrzy oraz czterokrotnie więcej niż Słowacy. Zupełnie inaczej wygląda nasza skłonność do oszczędzania. Zaledwie 9 proc. Polaków lokuje swoje środki na lokatach, książeczkach, w funduszach inwestycyjnych czy inwestuje w papiery wartościowe. Gorszy wynik zanotowały jedynie Serbia i Czarnogóra (5 proc.). Dla porównania, aż 53 proc. Słowaków i 38 proc. Słoweńców posiada oszczędności, a ciekawostką może być fakt, że w Rosji ten wskaźnik sięga 30 proc. Najczęściej głównym celem oszczędzania jest remont domu i wakacje, pozostałe to kupno samochodu, nieruchomości, pomoc rodzinie oraz finansowanie kształcenia.
Zdaniem Józefa Wancera, prezesa Banku BPH, powodem niewielkiego korzystania z usług bankowych w Polsce jest niski poziom życia, wysokie i długotrwale bezrobocie, niestabilność prawa, szczególnie zmiany podatkowe.
Korzystanie z kart kredytowych jest ściśle związane z odsetkiem osób posiadających rachunek bankowy. Najwięcej, bo aż 86 proc., osób korzysta z plastikowego pieniądza w Słowenii, w Czechach 60 proc., a w Polsce 33 proc. Lepszy wynik mają również Chorwacja, Słowacja i Węgry. W krajach Europy Zachodniej 76 proc. Austriaków ma karty bankowe. W Austrii ten wskaźnik sięga 14 proc. Badanie było przeprowadzane na przełomie 2003 i 2004 roku na reprezentatywnej próbie 1 tys. osób w każdym kraju.
