Jak potrącać koszty uzyskania przychodu od kilku umów o pracę

Każdy z pracodawców (niezależnie) jako płatnik podatku dochodowego od wypłacanego wynagrodzenia jest zobowiązany potrącić należne pracownikowi koszty uzyskania przychodu w pełnej wysokości (koszty te nie ulegają bowiem zmniejszeniu proporcjonalnie do wymiaru czasu pracy) w miesiącach, za które następowała wypłata wynagrodzenia. Tak samo będzie w przypadku, gdy pracownika łączy z jednym pracodawcą więcej niż jedna umowa o pracę.

Pracownik nie jest zobowiązany do informowania pracodawcy o podjęciu dodatkowego zatrudnienia. Ostatecznego rozliczenia kosztów uzyskania przychodu pracownik dokona samodzielnie w zeznaniu rocznym. Porówna w nim wysokość kwoty wynikającej z zsumowania potrąconych przez wszystkich pracodawców kosztów z obowiązującymi w tym zakresie limitami wynikającymi z art. 22 ust. 2 updof.

W 2004 r. roczny limit kosztów uzyskania przychodów dla osób zatrudnionych w więcej niż jednym zakładzie pracy wynosi 1840,77 zł. Gdy dodatkowo miejsce stałego lub czasowego zamieszkania podatnika jest położone poza miejscowością, w której znajduje się zakład pracy, i podatnik nie uzyskuje dodatku za rozłąkę, koszty te nie mogą przekroczyć łącznie 2300,94 zł za rok podatkowy. Fakt, że jest to zatrudnienie na 1/2 etatu, nie ma wpływu na wysokość kosztów należnych pracownikowi.

Kwestia wysokości kosztów uzyskania przychodów, do których potrącenia zobowiązany jest płatnik, w sytuacji gdy pracownika z jednym zakładem pracy łączy kilka umów o pracę, wywołuje sporo wątpliwości, powodując rozbieżności interpretacyjne.

Trzeba podkreślić, że w tym przypadku organy podatkowe stosują korzystną dla podatników interpretację, przyjmując, że w przypadku gdy pracownika łączą z jednym pracodawcą dwie (lub więcej) umowy o pracę, przy obliczaniu zaliczki na podatek zakład pracy jest zobowiązany uwzględniać koszty uzyskania od każdego ze stosunków pracy w pełnej wysokości, bez względu na przekroczenie limitu rocznego. Ich zdaniem pracownikowi z każdej odrębnie zawartej umowy o pracę przysługują koszty uzyskania przychodu, niezależnie od tego, czy zostały o­ne zawarte z jednym czy z kilkoma zakładami pracy (por. pismo MF z 24 marca 1995 r., nr PO 5/9-0261/95, oraz pismo Urzędu Skarbowego w Żywcu z 15 marca 2004 r., nr PDII/415/I/10/2004). Wskazano przy tym, że przepisy ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych nie przewidują ograniczenia ustalania kosztów w ciągu roku, lecz dopiero w zeznaniu rocznym.

W literaturze zostało natomiast zaprezentowane stanowisko odmienne, o bardziej restrykcyjnym charakterze. Zgodnie z tym poglądem, z jasnego brzmienia powołanego przepisu wynika, że podwyższony limit kosztów uzyskania przychodów dotyczy wyłącznie pracowników, którzy są zatrudnieni w kilku zakładach pracy równocześnie. Nie dotyczy o­n zaś tych pracowników, których z jednym zakładem pracy łączy kilka umów. Podkreślono przy tym, że przepis jednoznacznie stanowi o uzyskiwaniu przychodów od kilku zakładów pracy, a nie otrzymywanych z tytułu kilku stosunków pracy.

Ze stanowiskiem tym nie można jednak do końca się zgodzić. Przyjęcie literalnej wykładni tego przepisu prowadziłoby bowiem do nierównego traktowania – w zakresie kosztów uzyskania przychodów – podatników zatrudnionych na podstawie więcej niż jednego stosunku pracy u tego samego pracodawcy w stosunku do pracowników w identycznej sytuacji, ale zatrudnionych u różnych podmiotów. Dlatego w tym przypadku powinna znaleźć zastosowanie zaprezentowana wykładnia celowościowa, którą przyjęły – z korzyścią dla podatników – organy podatkowe.