Strategie opcyjne stosuje się w celu doboru opcji do portfela, gdy inwestor przewiduje przyszłą wartość instrumentu bazowego, na który opiewa opcja. Mogą być to indeks, akcje, kurs walutowy, stopa, a nawet temperatura.
Istnieją dwa rodzaje opcji:
- Opcja kupna (call), która daje jej nabywcy prawo do zakupu instrumentu bazowego w określonym czasie po określonej cenie (cenie wykonania). W zamian za takie prawo nabywca płaci premię opcyjną wystawcy. Wystawca zaś jest zobowiązany do sprzedaży instrumentu bazowego w czasie i po cenie określonej w opcji kupna.
- Opcja sprzedaży (put), która daje jej nabywcy prawo do sprzedaży instrumentu bazowego w określonym czasie po określonej cenie, a jej wystawcę zobowiązuje do jego zakupu. W tym przypadku również rekompensatą za to zobowiązanie jest premia opcyjna.
Łącząc opcję o różnym terminie wykonania, różnej cenie wykonania, będąc jednocześnie wystawcą i nabywcą opcji kupna i sprzedaży, a także łącząc je z innymi instrumentami na rynku, można tworzyć wiele skomplikowanych strategii opcyjnych oraz strategii inwestycyjnych.
Aby zrozumieć strategie opcyjne, należy zaznajomić się z angielskojęzycznymi pojęciami: in the money, at the money, out of the money. Jeżeli cena instrumentu bazowego opcji kupna jest mniejsza lub opcji sprzedaży jest większa od ceny wykonania, to opcję taką nazywamy out of the money. Jeżeli cena instrumentu bazowego opcji kupna jest większa lub opcji sprzedaży jest mniejsza od ceny wykonania to opcję taką nazywamy in the money. Jeżeli cena instrumentu bazowego opcji kupna lub sprzedaży jest równa cenie wykonania, to opcję taką nazywamy at the money. Łatwo można zrozumieć to na przykładzie opcji na indeks WIG20, jeżeli mamy do czynienia z opcją kupna wygasającą w marcu roku 2009 z ceną wykonania 1700 pkt - OW20C9170, podczas gdy wartość indeksu w danym dniu równa jest 1840 pkt, to opcja ta jest opcją in the money. Podstawowe strategie mają angielskie nazwy:
• bull call spread - strategia byka z opcją kupna, gra na wzrosty
• bull put spread - strategia byka z opcją sprzedaży, gra na wzrosty
• bear call spread - strategia niedźwiedzia z opcją kupna - gra na spadki
• bear put spread - strategia niedźwiedzia z opcją sprzedaży - gra na spadki.
Strategia bull call spread
Polega na nabyciu opcji kupna i wystawieniu opcji kupna na ten sam instrument w tym samym terminie wykonania o wyższej cenie wykonania. Strategia ta jest wykorzystywana, gdy inwestor w pewnym okresie spodziewa się wzrostu wartości instrumentu bazowego. Przykładowo 22 grudnia 2008 r. wartość indeksu WIG20 wynosi 1800 pkt, inwestor spodziewa się w ciągu trzech miesięcy wzrostu do 2000 pkt, kupuje więc opcję kupna in the money OW20C9170 notowaną K-240; 242-S, płacąc 2420 zł. Jednocześnie wystawia opcję kupna out of the money OW20C9200 notowaną K-92; 94-S. Premia za opcję out of the money w części finansuje zakup opcji kupna in the money, a wystawienie opcji kupna out of the money dzięki temu, że inwestor zakupił opcję kupna in the money, ogranicza wnoszony depozyt. Dzięki zastosowaniu takiej strategii inwestor ogranicza swoją stratę maksymalnie do 1,5 tys. zł (2420-920), w przypadku gdy wartość indeksu w dniu wygaśnięcia wyniesie 1700 pkt i mniej. Zysk inwestora jest również ograniczony i wynosi maksymalnie 1,5 tys. zł (-2420+920+200-417000), w przypadku gdy indeks wyniesie 2000 pkt i więcej. Stosując tę strategię, inwestor mógłby zakupić dowolną opcję in the money. W przypadku opcji o niższej cenie wykonania inwestycja byłaby droższa, a potencjalne zyski i straty większe. Inwestor mógłby również wystawić dowolną opcję out of the money w zależności od tego, jakiej wartości indeksu spodziewa się po trzech miesiącach.
Strategia bull put spread
Polega na nabyciu opcji sprzedaży i wystawieniu opcji sprzedaży na ten sam instrument bazowy w tym samym terminie wykonania o wyższej cenie wykonania. Strategia ta również jest wykorzystywana, gdy inwestor w pewnym okresie spodziewa się wzrostu wartości instrumentu bazowego. Przykładowo 22 grudnia 2008 r. wartość indeksu WIG20 wynosi 1750 pkt, inwestor spodziewa się w ciągu trzech miesięcy wzrostu do 2100 pkt, kupuje opcję sprzedaży out of the money, np. OW20O9170 notowaną K-200; 205-S, płacąc 2050 zł. Jednocześnie wystawia opcję sprzedaży in the money, np. OW20O9210 notowaną K-405; 415-S. Dzięki zastosowaniu takiej strategii inwestor ogranicza swoją stratę maksymalnie do 2 tys. zł (4050-2050), w przypadku gdy wartość indeksu w dniu wygaśnięcia wyniesie 1700 pkt i mniej. Zysk inwestora jest również ograniczony i wynosi maksymalnie 2 tys. zł (-4050+204-t21000+17000), w przypadku gdy indeks wyniesie 2100 pkt. i więcej.
Strategia bear call spread
Polega na nabyciu opcji kupna i wystawieniu opcji kupna na ten sam instrument bazowy w tym samym terminie wykonania o niższej cenie wykonania. Strategia ta jest wykorzystywana, gdy inwestor w pewnym okresie spodziewa się spadku wartości instrumentu bazowego. Przykładowo 22 grudnia 2008 r. wartość indeksu WIG20 wynosi 1750 pkt, inwestor spodziewa się w ciągu trzech miesięcy spadku do 1600 pkt, kupuje opcję kupna out of the money, np. OW20C9190 notowaną K-70; 75-S, płacąc za nią 750 zł. Jednocześnie wystawia opcję kupna in the money, np. OW20C9160 notowaną K-275; 280-S. Dzięki zastosowaniu takiej strategii inwestor ogranicza swoją stratę maksymalnie do 1000 zł (2750-750-19000+16000), w przypadku gdy wartość indeksu w dniu wygaśnięcia wyniesie 1900 pkt. i powyżej. Zysk inwestora jest również ograniczony i wynosi maksymalnie 2000 zł (2750-750), w przypadku gdy indeks wyniesie 1600 pkt i mniej.
Strategia bear put spread
Polega na nabyciu opcji sprzedaży i wystawieniu opcji sprzedaży na ten sam instrument w tym samym terminie wykonania, o niższej cenie wykonania. Strategia ta jest wykorzystywana, gdy inwestor spodziewa się spadku wartości instrumentu bazowego. Przykładowo 22 grudnia 2008 r. wartość indeksu WIG20 wynosi 1750 pkt, inwestor spodziewa się w ciągu trzech miesięcy spadków, kupuje opcję sprzedaży in the money OW20O9200 notowaną K-340; 345-S, płacąc za nią 3450 zł. Jednocześnie wystawia opcję sprzedaży out of the money OW20O9170 notowaną K-145; 150-S. W tym przypadku depozyt będzie mniejszy za wystawienie opcji sprzedaży, ponieważ inwestor nabył opcję sprzedaży o wyższej cenie wykonania. Dzięki zastosowaniu takiej strategii inwestor ogranicza stratę maksymalnie do 2000 zł (3450-1450), gdy wartość indeksu w dniu wygaśnięcia wyniesie 2000 pkt i powyżej. Zysk jest wynosi maksymalnie 1 tys. zł (-3450+1450+200-417000), w przypadku gdy indeks wyniesie 1700 pkt i mniej.
Gdyby inwestor chciał grać na spadek indeksu, prawdopodobnie lepszą strategią byłaby bear call spread niż bear put spread, gdyż ze względu na notowania cen opcji (premii opcyjnych) przy mniejszym ryzyku mógłby uzyskać większe korzyści.
Zakres zysków i strat - kliknij aby zobaczyć ilustrację.
ADRIAN WOŁOSZYN
gp@infor.pl