Wynajem powierzchni reklamowych może być prowadzony w ramach działalności gospodarczej lub poza działalnością gospodarczą.
Oddzielne źródło przychodów
Trzeba pamiętać, że oddzielnym od działalności gospodarczej źródłem przychodów jest najem, podnajem, dzierżawa, poddzierżawa oraz inne umowy o podobnym charakterze, w tym również dzierżawa, poddzierżawa działów specjalnych produkcji rolnej oraz gospodarstwa rolnego lub jego składników na cele nierolnicze albo na prowadzenie działów specjalnych produkcji rolnej, z wyjątkiem składników majątku związanych z działalnością gospodarczą.
Wynajem może być więc uznany zarówno za działalność gospodarczą, jak i za tzw. pobieranie pożytków cywilnych z rzeczy, które w świetle przepisów ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych stanowią odrębne źródła przychodów.
Do źródła tego należy też zakwalifikować wynajem powierzchni reklamowych na domach lub samochodach przez osoby prywatne, który jest przez nich traktowany jako dodatkowy przychód poza np. pracą na etacie.
Z przychodami uzyskiwanymi z tytułu najmu i zaliczanymi do źródła przychodów, jakim jest pozarolnicza działalność gospodarcza, mamy do czynienia, gdy:
• podatnik dokona wpisu do ewidencji działalności gospodarczej, podając najem jako przedmiot działalności i spełnia kryteria zorganizowania tej działalności,
• przedmiotem umowy najmu są składniki majątku związane z prowadzoną pozarolniczą działalnością gospodarczą.
Wybór opodatkowania
Opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów zwolnionych oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku. Oznacza to, że przychody z wynajmu powierzchni pod reklamy należy rozliczyć z fiskusem.
Osoby, które świadczą usługi najmu poza działalnością gospodarczą, mają do wyboru podatek opłacany na zasadach ogólnych według skali lub ryczałt ewidencjonowany. Przy czym, aby korzystać z opodatkowania w formie ryczałtu ewidencjonowanego, należy złożyć oświadczenie. Pisemne oświadczenie o wyborze opodatkowania w formie ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych za dany rok podatkowy podatnik składa naczelnikowi urzędu skarbowego właściwemu według miejsca zamieszkania podatnika nie później niż do 20 stycznia roku podatkowego. Podatnik rozpoczynający działalność w trakcie roku podatkowego składa oświadczenie do dnia poprzedzającego dzień rozpoczęcia działalności, nie później niż w dniu uzyskania pierwszego przychodu.
PRZYKŁAD WYBÓR FORMY OPODATKOWANIA
Podatnik opodatkowuje wynajem ryczałtem ewidencjonowanym. Zamierza zrezygnować z tej formy opodatkowania na korzyść zasad ogólnych i opodatkowania według skali. Osoby, które osiągają przychody ze źródła, jakim jest najem, i dokonały wyboru sposobu opodatkowania ryczałtem ewidencjonowanych, jeżeli chcą zrezygnować z niej i wybrać opodatkowanie w formie zasad ogólnych, muszą to zadeklarować w urzędzie. W terminie do 20 stycznia roku podatkowego składają zawiadomienie w formie pisemnej właściwemu naczelnikowi urzędu skarbowego o dokonaniu wyboru innej formy opodatkowania, np. zasady ogólne.
Jeżeli do 20 stycznia roku podatkowego podatnik nie zgłosił likwidacji działalności gospodarczej lub nie dokonał wyboru innej formy opodatkowania, uważa się, że nadal prowadzi działalność opodatkowaną w formie ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych.
PRZYKŁAD ROZLICZENIE KWARTALNE
Podatnik wynajmuje na domie mieszkalnym odziedziczonym po rodzicach, który jest położony wzdłuż drogi krajowej, powierzchnie pod reklamy. Wybrał opodatkowanie przychodów ryczałtem ewidencjonowanym i wpłaca comiesięcznie kwotę podatku do urzędu skarbowego. Z uwagi na to, że często podróżuje poza krajem, chciałby rozliczać ryczałt kwartalnie. Jest to możliwe, ale dopiero od nowego roku. Podatnicy mogą obliczać ryczałt od przychodów ewidencjonowanych i wpłacać go na rachunek urzędu skarbowego w terminie do 20 następnego miesiąca po upływie kwartału, za który ryczałt ma być opłacony, a za ostatni kwartał roku podatkowego - w terminie złożenia zeznania.
Ryczałt kwartalny mogą opłacać wyłącznie podatnicy, których otrzymane przychody z działalności prowadzonej samodzielnie albo przychody spółki - w roku poprzedzającym rok podatkowy - nie przekroczyły kwoty stanowiącej równowartość 25 tys. euro.
Wyłączenie z ryczałtu
Przepisów określających zasady opodatkowania ryczałtem od przychodów ewidencjonowanych nie stosuje się do podatników osiągających w całości lub w części przychody z tytułu świadczenia usług wymienionych w załączniku nr 2 do ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym (z wyłączeniem usług najmu świadczonych poza prowadzoną działalnością gospodarczą). W załączniku tym w poz. 10 wymieniono m.in. usługi w zakresie wynajmowania nieruchomości na własny rachunek (grupa 70.2 PKWiU), tj. usługi wynajmowania lub wydzierżawiania na własny rachunek nieruchomości o charakterze mieszkalnym i niemieszkalnym. Przepisy wykluczają więc możliwość korzystania z opodatkowania ryczałtem od przychodów ewidencjonowanych przychodów z działalności gospodarczej, jeżeli podatnik osiąga w ramach tej działalności w całości lub w części przychody z najmu nieruchomości na własny rachunek. Nie wyklucza to natomiast najmu powierzchni reklamowych prowadzonych poza działalnością gospodarczą.
Stawka podatkowa
Wynajmowanie powierzchni pod reklamy na samochodach i domach jest czymś innym niż wynajmowanie samochodów i domów lub lokali. Dlatego w przypadku ryczałtu do opodatkowania wynajmu powierzchni pod reklamy można stosować stawkę określoną ogólnie dla wynajmu, dzierżawy itp., a nie wskazaną np. dla samochodów. Wynajem samochodów osobowych (PKWiU 71.1) oraz wynajem pozostałych środków transportu (PKWiU 71.2) objęty jest 17-proc. stawką ryczałtu. Natomiast przychody uzyskane z tytułu umowy najmu, podnajmu, dzierżawy, poddzierżawy lub innych umów o podobnym charakterze poza działalnością gospodarczą są objęte 8,5-proc. stawką do kwoty stanowiącej równowartość 4 tys. euro, a od nadwyżki ponad tę kwotę ryczałt wynosi 20 proc. przychodów.
Trzeba też pamiętać, że przychody z najmu składników związanych z prowadzoną działalnością gospodarczą mogą być opodatkowane ryczałtem według stawki 8,5 proc.
Osoby, które opodatkowują najem na zasadach ogólnych, płacą podatek od dochodu, czyli przychodu pomniejszonego o koszty. W tym przypadku w zależności od wysokości uzyskanego dochodu zapłacą podatek według 19-, 30- lub 40-proc. stawki.
Prowadzenie ewidencji
Podatnik, który opodatkowuje wynajem powierzchni reklamowych na domu lub samochodzie (poza działalnością gospodarczą), nie będzie zobowiązany do prowadzenia ewidencji. Dotyczy to zarówno opłacania podatku według skali, jak i ryczałtu. Obowiązek prowadzenia ewidencji przychodów nie dotyczy podatników, którzy nie prowadzą pozarolniczej działalności gospodarczej i osiągają przychody z tytułu umowy najmu, podnajmu, dzierżawy, poddzierżawy lub innych umów o podobnym charakterze, jeżeli wysokość tych przychodów wynika z umowy zawartej w formie pisemnej. Podobnie niewymagane jest prowadzenie księgi przychodów i rozchodów przez podatników rozliczających najem opodatkowany według skali.
PRZYKŁAD PROWADZENIE KSIĘGI PRZYCHODÓW I ROZCHODÓW
Podatnik wynajmuje powierzchnie na reklamy na swoim samochodzie osobowym, którym dojeżdża do pracy. Nie jest to jego działalność gospodarcza, ale dodatkowe źródło przychodów poza pracą na etacie. W takim przypadku podatnik nie jest zobowiązany do prowadzenia podatkowej księgi przychodów i rozchodów. Tylko osoby fizyczne, spółki cywilne osób fizycznych, spółki jawne osób fizycznych oraz spółki partnerskie, wykonujące działalność gospodarczą, są obowiązane prowadzić podatkową księgę przychodów i rozchodów, w sposób zapewniający ustalenie dochodu (straty), podstawy opodatkowania i wysokości należnego podatku za rok podatkowy, w tym za okres sprawozdawczy.
Trzeba też pamiętać, że przy najmie prowadzonym poza działalnością gospodarczą opodatkowaniu nie podlegają kwoty należne (jak w działalności gospodarczej), ale otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń.
PRZYKŁAD WYKAZYWANIE PRZYCHODU
Podatnik wybrał opodatkowanie najmu prowadzonego poza działalnością gospodarczą w formie ryczałtu ewidencjonowanego. Zgodnie z umową z najemcą kwota czynszu jest płacona raz w miesiącu z góry do 10 dnia miesiąca. W czerwcu podatnik nie otrzymał jednak zapłaty. Dopiero 10 lipca najemca zapłacił czynsz za dwa miesiące, tj. czerwiec i lipiec. Otrzymany czynsz stanowi przysporzenie majątkowe wynajmującego, a tym samym generuje przychód w rozumieniu podatkowym. Jednak aby powstał przychód po stronie wynajmującego, czynsz musi zostać otrzymany lub postawiony do dyspozycji wynajmującego. Opodatkowaniu ryczałtem od przychodów ewidencjonowanych podlegają również otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń z tytułu umowy najmu, podnajmu, dzierżawy, poddzierżawy lub innych umów o podobnym charakterze.
W takim przypadku przychód z tytułu wynajmu prowadzonego poza działalnością gospodarczą powstanie w momencie otrzymania kwoty od wynajmującego (np. na rachunek bankowy). Powinien więc on być (czynsz za czerwiec i lipiec) opodatkowany w lipcu.
Ważne!
Podatnicy są obowiązani za każdy miesiąc obliczać ryczałt od przychodów ewidencjonowanych i wpłacać go na rachunek urzędu skarbowego w terminie do 20 następnego miesiąca a za miesiąc grudzień - w terminie złożenia zeznania, czyli do końca stycznia następnego roku
15 072 zł wynosi w 2008 roku równowartość 4000 euro przy opodatkowaniu ryczałtem przychodów z najmu
BOGDAN ŚWIĄDER
bogdan.swiader@infor.pl
Podstawa prawna
• Art. 9, art. 15 ustawy z 20 listopada 1998 r. o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne (Dz.U. nr 144, poz. 930 z późn. zm.).
• Art. 9a, art. 10 ustawy z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (tj. Dz.U. z 2000 r. nr 14, poz. 176 z późn. zm.).