Zdarza się, że cudzoziemiec dobrowolnie nie uznał dziecka i za granicą nie zostały uregulowane sprawy związane z ustaleniem jego ojcostwa. Matka może wówczas wystąpić do sądu w Polsce o uregulowanie formalności związanych z pochodzeniem dziecka. Roszczenia o ustalenie ojcostwa nie przedawniają się. Dopuszczalne są nawet sprawy o uznanie dziecka pełnoletniego.
Alimenty i ustalenie ojcostwa
Jeżeli cudzoziemiec dobrowolnie nie chce płacić na utrzymanie swojego dziecka i nie zawarł z jego matką umowy w sprawie wypłacania jej określonej kwoty, to wówczas trzeba wystąpić do sądu o alimenty. Sąd może je jednak przyznać dopiero wówczas, gdy ustalone jest ojcostwo mężczyzny, którego matka wskazuje jako ojca dziecka.
W jednym pozwie można wystąpić z dwoma roszczeniami: o ustalenie ojcostwa cudzoziemca oraz o zasądzenie od niego alimentów. Pozew trzeba wnieść do wydziału rodzinnego i opiekuńczego sądu rejonowego właściwego dla miejsca zamieszkania dziecka. Składa się go w sądzie w biurze podawczym albo przesyła pocztą, najlepiej listem poleconym. W imieniu małoletniego dziecka robi to jego matka.
W pozwie można domagać się, aby już na czas trwania procesu sąd aż do uprawomocnienia się wyroku o zobowiązaniu do płacenia alimentów oraz ich wysokości zabezpieczył środki na utrzymanie dziecka, nakazując pozwanemu uiszczanie co miesiąc określonej kwoty. Oprócz tego matka dziecka ma prawo domagać się w pozwie o zasądzenie na jej rzecz określonej kwoty z tytułu przyczynienia się cudzoziemca - biologicznego ojca dziecka - do pokrycia wydatków związanych z ciążą i porodem, które poniosła, oraz trzymiesięcznego utrzymania jej w okresie porodu.
Natomiast z ważnych powodów (na przykład w razie choroby uniemożliwiającej zarobkowanie) matka dziecka może domagać się, aby cudzoziemiec przyczyniał się do jej utrzymania przez okres dłuższy niż trzy miesiące. Gdyby w związku z porodem poniosła inne konieczne wydatki albo szczególne straty majątkowe, to wówczas może domagać się, aby ojciec dziecka pokrył odpowiednią część tych wydatków lub strat. Z takimi roszczeniami może wystąpić nawet wówczas, gdy dziecko urodzi się nieżywe. Powinna to zrobić w ciągu trzech lat od porodu, ponieważ później roszczenia się przedawniają.
Matce dziecka pozamałżeńskiego przysługują więc takie same roszczenia od biologicznego ojca będącego cudzoziemcem, jak wówczas gdyby był on Polakiem.
Zaprzeczenie ojcostwa
Dodatkowe problemy pojawiają się wtedy, gdy dziecko cudzoziemcowi urodzi mężatka, której mąż przebywa w Polsce.
Domniemuje się wówczas, że mąż jest jego ojcem. Mąż może wówczas wszcząć proces o zaprzeczenie ojcostwa i obalić w nim domniemanie swojego ojcostwa, na przykład udowadniając, że matka dziecka od kilku lat przebywała na emigracji, nie przyjeżdżała w tym czasie do kraju, natomiast on nie odwiedzał jej za granicą. Mąż matki może w takiej sytuacji wytoczyć powództwo o zaprzeczenie ojcostwa w ciągu sześciu miesięcy od dnia, w którym dowiedział się o urodzeniu dziecka przez żonę. Pozew składa przeciwko dziecku i matce, a jeśli matka nie żyje, to przeciw dziecku.
Powództwo o zaprzeczenie ojcostwa swojego męża może wytoczyć również matka dziecka, w ciągu sześciu miesięcy od urodzenia go. Pozew kieruje przeciwko mężowi i dziecku a gdy mąż nie żyje, to przeciwko dziecku. Obalenie domniemania ojcostwa może nastąpić tylko przez wykazanie niepodobieństwa, żeby mąż mógł być ojcem dziecka.
Ważne!
W pozwie do sądu trzeba podać aktualny i dokładny adres pozwanego za granicą, aby sąd mógł go wezwać na rozprawę. Gdyby się na nią nie zgłosił, sąd wyznaczy kuratora sądowego, który będzie reprezentował jego interesy. W tej sytuacji nieobecność pozwanego cudzoziemca nie uniemożliwi orzeczenia alimentów
MaŁgorzata Piasecka-Sobkiewicz
malgorzata.piasecka@infor.pl
Podstawa prawna
• Ustawa z 25 lutego 1964 r. Kodeks rodzinny i opiekuńczy (Dz.U. nr 9, poz. 59 z późn. zm.).