W ustawie o podatku dochodowym od osób fizycznych odmiennie określono zasady rozliczania leasingu, w zależności od konstrukcji umowy, która oddaje przedsiębiorcy przedmiot leasingu. Przedsiębiorca może rozliczać wydatki związane z samochodem osobowym w ramach leasingu operacyjnego (bieżącego) lub leasingu kapitałowego (finansowego). Podział ten ma znaczenie dla określenia skutków podatkowych występujących zarówno po stronie finansującego, jak i korzystającego.
Opłaty kosztem
Przy umowie leasingu operacyjnego ustalone opłaty, ponoszone przez korzystającego w podstawowym okresie umowy z tytułu używania środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych, stanowią przychód finansującego i odpowiednio koszt uzyskania przychodów korzystającego, pod warunkiem że finansujący w dniu zawarcia umowy nie korzysta ze zwolnienia w podatku dochodowym od osób prawnych: podmiotowego (np. nie jest jednostką budżetową), dla spółek z udziałem zagranicznym lub spółek działających w specjalnych strefach ekonomicznych.
Jednocześnie umowa taka musi spełniać następujące warunki: została zawarta na czas oznaczony, stanowiący co najmniej 40 proc. normatywnego okresu amortyzacji, jeżeli jej przedmiotem są podlegające odpisom amortyzacyjnym rzeczy ruchome lub wartości niematerialne i prawne, albo została zawarta na okres co najmniej dziesięciu lat, jeżeli jej przedmiotem są podlegające odpisom amortyzacyjnym nieruchomości, oraz suma ustalonych w niej opłat, pomniejszona o należny podatek od towarów i usług, odpowiada co najmniej wartości początkowej środków trwałych lub wartości niematerialnych i prawnych.
Przeniesienie własności
Jeżeli po upływie podstawowego okresu umowy leasingu (operacyjnego), finansujący przenosi na korzystającego własność samochodu osobowego, będących przedmiotem tej umowy, przychodem ze sprzedaży jest ich wartość wyrażona w cenie określonej w umowie sprzedaży. Kosztem uzyskania przychodów przy ustalaniu dochodu ze sprzedaży jest rzeczywista wartość netto, czyli wartość początkowa zaktualizowana zgodnie z odrębnymi przepisami, pomniejszona o sumę odpisów amortyzacyjnych.
Hipotetyczna wartość netto
W przypadku gdy cena sprzedaży jest niższa od hipotetycznej wartości netto, czyli wartości początkowej, pomniejszonej o odpisy amortyzacyjne obliczone według zasady degresywnej z uwzględnieniem współczynnika 3, przychód ten określa się w wysokości wartości rynkowej.
Wartość rynkową określa się na podstawie cen rynkowych stosowanych w obrocie rzeczami tego samego rodzaju i gatunku, z uwzględnieniem w szczególności ich stanu i stopnia zużycia oraz czasu i miejsca odpłatnego zbycia.
Oznacza to, że w razie zaistnienia różnicy pomiędzy ceną wykupu a hipotetyczną wartością netto samochodu ustala się przychód finansującego, czyli skutki obciążają tylko finansującego, a nie powodują powstania przychodu po stronie kupującego.
BOGDAN ŚWIĄDER