Rachunkami papierów wartościowych są rachunki, na których zapisywane są zdematerializowane papiery wartościowe, prowadzone wyłącznie przez domy maklerskie i banki prowadzące działalność maklerską oraz inne podmioty będące uczestnikami depozytu papierów wartościowych lub systemu rejestracji papierów wartościowych albo pośredniczące w zbywaniu papierów wartościowych, jeżeli dokonywane przez nie zapisy dotyczą tych papierów, pozwalają na identyfikację osób, którym przysługują prawa z papierów wartościowych.
Rachunkami papierów wartościowych są również rachunki, na których są zapisywane niebędące papierami wartościowymi maklerskie instrumenty finansowe dopuszczone do obrotu zorganizowanego.
Odrębne rejestry
Na rachunku papierów wartościowych odrębnie są rejestrowane maklerskie instrumenty finansowe służące jako zabezpieczenie wykonania zobowiązań (np. wynikających z pożyczek maklerskich instrumentów finansowych), a także będące przedmiotem blokady, zastawu albo zabezpieczenia finansowego, z tym że maklerskie instrumenty finansowe mogą być rejestrowane łącznie dla wszystkich lub dla niektórych rodzajów takich zobowiązań, pod warunkiem prowadzenia przez firmę inwestycyjną dokumentacji pozwalającej na określenie liczby maklerskich instrumentów finansowych stanowiących zabezpieczenie dla poszczególnych rodzajów zobowiązań.
Korzyści z jednego konta
Od kiedy powszechna stała się bankowość internetowa, także drobni inwestorzy mogą na własną rękę tworzyć portfele składające się z wielu produktów finansowych, nie tracąc zbyt wiele na prowadzenia kilku różnych rachunków oraz na opłaty związane z nabywaniem, zbywaniem i transferowaniem różnych instrumentów finansowych.
W dostępnej na rynku ofercie nie brak rozwiązań polegających na tym, że w ramach jednego konta (rachunku oszczędnościowo-rozliczeniowego) bank oferuje dostęp do wszelkich możliwych produktów inwestycyjnych. Można za pomocą tego konta zakładać lokaty, kupować obligacje oraz jednostki uczestnictwa, można przeprowadzać wszelkie możliwe operacje na Giełdzie Papierów Wartościowych w Warszawie. Co istotne, opłaty za nabywanie obligacji, jednostek uczestnictwa czy akcji - i to nawet za niewielkie kwoty - są zdecydowanie niższe niż w przypadku, gdy tych samych operacji dokonuje się w punkcie obsługi klienta danej instytucji finansowej. To samo dotyczy reinwestowania, czyli przemieszczania kapitału - gdy zachodzi taka potrzeba - z jednych instrumentów na drugie. I to zarówno np. zamianę jednostek uczestnictwa jednego funduszu na drugi fundusz, jak choćby pieniędzy zainwestowanych wcześniej w formie lokaty na akcje czy odwrotnie.
Oznacza to, że zawierając jedną umowę - albo kilka umów, ale jednocześnie - otwieramy sobie dostęp do wszelkich możliwych instrumentów finansowych, dzięki czemu możemy tanio i elastycznie przemieszczać nasze oszczędności w ślad za tendencjami rynkowymi.
By realizować zlecenia, zwłaszcza w zakresie kupna i sprzedaży akcji, oprócz rachunku papierów wartościowych biuro maklerskie prowadzi rachunek pieniężny, który służy do obsługi tych transakcji. W wielu przypadkach możliwe jest jednak wykorzystywanie do tego celu posiadanego już przez inwestora konta internetowego. Takie rozwiązanie przyspiesza dokonywanie operacji, daje szerszy dostęp dowolnych środków, a przede wszystkim obniża koszt obsługi.
Umowy dodatkowe
Zawierając z domem maklerskim umowę o świadczenie usług brokerskich, możemy jednocześnie zawrzeć umowy o świadczenie dodatkowych usług, np. umowę o zarządzenie portfelem, umowę o doradztwo inwestycyjne albo umowę o wykonywaniu zleceń dotyczących obrotu zagranicznymi instrumentami finansowymi.
W umowie o zarządzanie portfelem, w którego skład wchodzi jeden lub większa liczba maklerskich instrumentów finansowych, firma inwestycyjna zobowiązuje się do odpłatnego podejmowania i realizacji decyzji inwestycyjnych na rachunek klienta, w ramach pozostawionych przez zleceniodawcę do dyspozycji zarządzającego środków pieniężnych lub maklerskich instrumentów finansowych. Umowa taka powinna być zawarta w formie pisemnej pod rygorem nieważności.
W umowie o zarządzanie portfelem, w którego skład wchodzi jeden lub większa liczba maklerskich instrumentów finansowych, firma inwestycyjna zobowiązuje się do odpłatnego podejmowania i realizacji decyzji inwestycyjnych na rachunek klienta, w ramach pozostawionych przez zleceniodawcę do dyspozycji zarządzającego środków pieniężnych lub maklerskich instrumentów finansowych. Umowa taka powinna być zawarta w formie pisemnej pod rygorem nieważności.
Natomiast w umowie o doradztwo inwestycyjne w zakresie maklerskich instrumentów finansowych dopuszczonych do obrotu zorganizowanego firma inwestycyjna zobowiązuje się do przygotowywania w oparciu o potrzeby i sytuację klienta i przekazywania mu pisemnej lub ustnej rekomendacji nabycia lub zbycia określonych maklerskich instrumentów finansowych albo powstrzymania się od zawarcia transakcji dotyczącej tych instrumentów. Także taka umowa powinna być zawarta w formie pisemnej pod rygorem nieważności.
Z kolei świadczenie usług polegających na wykonywaniu zleceń nabycia lub zbycia zagranicznych instrumentów finansowych wymaga zawarcia umowy między firmą inwestycyjną a klientem. Szczegółowe warunki zawarcia i realizacji tej umowy określa regulamin świadczenia usług polegających na wykonywaniu zleceń nabycia lub zbycia zagranicznych instrumentów finansowych. Umowa w tym zakresie może być zawierana odrębnie, ale może być też częścią ogólnej umowy o świadczenie usług brokerskich.
Wykonywanie dyspozycji
Firma inwestycyjna może wykonywać dyspozycje klienta dotyczące jego środków pieniężnych wyłącznie w celu:
- realizacji zobowiązań wynikających z nabywania lub zbywania maklerskich instrumentów finansowych,
- pokrywania opłat, prowizji i innych zobowiązań klienta z tytułu umów zawartych między firmą inwestycyjną i klientem lub z tytułu umów zawartych między klientem i towarzystwem funduszy inwestycyjnych, dotyczących zarządzania cudzym pakietem papierów wartościowych na zlecenie,
- dokonywania przelewów dotyczących ustanawiania depozytów zabezpieczających - w przypadku gdy obrót maklerskimi instrumentami finansowymi związany jest z obowiązkiem posiadania przez klienta depozytu zabezpieczającego,
- spłaty pożyczek i kredytów zaciągniętych przez klienta na nabycie maklerskich instrumentów finansowych,
- wypłaty środków pieniężnych przez klienta,
- przelewu środków pieniężnych na rachunek bankowy klienta lub na inny rachunek pieniężny klienta.
Firma inwestycyjna nie może wykorzystywać środków pieniężnych zdeponowanych na rachunkach pieniężnych w innym celu niż wykonywanie zleceń lub dyspozycji klienta oraz pokrycie opłat i prowizji z tytułu świadczonych klientowi usług lub pokrycie innych zobowiązań klienta wobec firmy inwestycyjnej, wynikających z umów o świadczenie usług przez firmę inwestycyjną. Może jednak, na podstawie pełnomocnictwa udzielonego jej przez klienta, składać dyspozycje dotyczące jego środków pieniężnych zdeponowanych na rachunku pieniężnym w innej firmie inwestycyjnej - w celu realizacji jego zobowiązań.
Na rachunku pieniężnym odrębnie są rejestrowane środki pieniężne służące jako zabezpieczenie wykonania zobowiązań oraz będące przedmiotem blokady lub zabezpieczenia finansowego.
Rachunek praw majątkowych
Firma inwestycyjna, która świadczy usługi polegające na wykonywaniu zleceń nabycia lub zbycia praw majątkowych, prowadzi dla klienta rachunek praw majątkowych. Jeżeli świadczy usługi polegające na wykonywaniu zleceń nabycia lub zbycia instrumentów rynku niepublicznego, prowadzi dla klienta rachunek instrumentów rynku niepublicznego lub ewidencję.
Ważne!
Prowadzenie rachunku papierów wartościowych oraz rachunku pieniężnego przez firmę inwestycyjną odbywa się na podstawie umowy oraz regulaminu prowadzenia rachunku papierów wartościowych i rachunku pieniężnego
SŁOWNIK INWESTORA GIEŁDOWEGO
Sesja giełdowa - określony przedział czasu, w którym zawierane są transakcje na giełdzie.
CeTO - Centralna Tabela Ofert. Jest to instytucja prowadząca regulowany (podlegający nadzorowi Komisji Nadzoru Finansowego) pozagiełdowy rynek papierów wartościowych. Posiada ona jednak możliwość organizowania obrotu na rynku nieregulowanym (niepodlegającym nadzorowi KNF) - musi to być jednak obrót elektroniczny.
Hossa - utrzymujące się przez dłuższy czas systematyczne wzrosty kursów instrumentów finansowych notowanych na giełdzie.
Bessa - utrzymujące się przez dłuższy czas spadki kursów instrumentów finansowych notowanych na giełdzie.
Ceduła giełdowa - oficjalny biuletyn Giełdy Papierów Wartościowych w Warszawie. Ceduła zawiera informacje o kursach spółek notowanych na giełdzie, wysokości indeksów, statystyki sesji, podstawowe wskaźniki spó- łek giełdowych. Ponadto informacje o transakcjach pakietowych, a także objaśnienia skrótów występujących w tabeli notowań.
Indeks giełdowy - wskaźnik zmian cen papierów wartościowych, obejmujacy wszystkie papiery wartościowe danego rodzaju (według oddzielnie ustalonego składu spó-łek oraz sposobu jego wyliczania).
Rynek podstawowy - główny segment rynku giełdowego. Notowane są na nim spółki charakteryzujące się wysoką płynnością i kapitalizacją, uprzednio dopuszczone do obrotu publicznego zgodnie z przepisami ustawy o obrocie instrumentami finansowymi.
Rynek równoległy - jeden z segmentów rynku giełdowego. Na tym rynku notuje się spółki dopuszczone do obrotu publicznego, niespełniające wymogów stawianym spółkom z rynku podstawowego - przede wszystkim w zakresie płynności i kapitalizacji.
Rynek wolny - segment rynku giełdowego przeznaczony dla spółek niespełniających warunków dopuszczenia zarówno do rynku równoległego jak i podstawowego.
Rynek NFI - część rynku giełdowego, na którym są notowane akcje Narodowych Funduszy Inwestycyjnych.
Za pomocą
jednego konta bankowego można zakładać lokaty, kupować obligacje, przeprowadzać wszelkie możliwe operacje na giełdzie
MAKLERSKIE INSTRUMENTY FINANSOWE
Do tej kategorii instrumentów należą papiery wartościowe oraz niebędące papierami wartościowymi:
- tytuły uczestnictwa w instytucjach zbiorowego inwestowania,
- instrumenty rynku pieniężnego,
- finansowe kontrakty terminowe oraz inne równoważne instrumenty finansowe rozliczane pieniężnie, umowy forward dotyczące stóp procentowych, swapy akcyjne, swapy na stopy procentowe, swapy walutowe,
- opcje kupna lub sprzedaży instrumentów finansowych, opcje na stopy procentowe, opcje walutowe, opcje na takie opcje oraz inne równoważne instrumenty finansowe rozliczane pieniężnie.
Ważne!
Do rachunku pieniężnego służącego do obsługi rachunku papierów wartościowych stosuje się przepisy art. 725-733 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (umowa rachunku bankowego) z wyłączeniem uprawnienia do czasowego obracania wolnymi środkami pieniężnymi
Edyta Dobrowolska