Premia gwarancyjna z tytułu posiadania książeczki mieszkaniowej ma przysługiwać w przypadku termomodernizacyjnego remontu lokalu mieszkalnego - proponuje resort budownictwa w projekcie ustawy o wspieraniu remontów i termomodernizacji. Przepisy są w fazie konsultacji społecznych, dlatego warto zaczekać z remontem do czasu ich uchwalenia. Premię będzie można dostać w związku z remontem własnego lokalu mieszkalnego lub lokalu, do którego przysługuje prawo spółdzielcze. Remont może polegać tylko na wymianie okien, instalacji gazowej lub elektrycznej. Dodatkowym warunkiem jest to, że łączny koszt robót nie może być niższy niż wartość wkładu na książeczce wraz z premią gwarancyjną ustaloną na dzień złożenia wniosku o wypłatę premii.
- Pozytywnie oceniam to, że proponuje się rozszerzenie katalogu czynności uprawniających do premii. Są członkowie spółdzielni, którzy nie zamierzają budować ani kupować mieszkania i nie mieli możliwości skorzystania z premii gwarancyjnej przy likwidacji książeczki - mówi Jolanta Kwiatkowska z Krajowego Związku Lokatorów i Spółdzielców.
- Rozszerzenie zakresu czynności umożliwiających uzyskanie premii gwarancyjnej z pewnością spowoduje nasilenie procesu likwidacji książeczek mieszkaniowych z prawem do premii gwarancyjnej. Jednak - z uwagi na fakt, iż zapis nowelizowanej ustawy ogranicza czynności, w związku z którymi będzie można taki wniosek złożyć, oraz ogranicza krąg osób uprawnionych - trudno oszacować, jaka to będzie skala - mówi Marek Kłuciński, rzecznik prasowy PKO Banku Polskiego.
Spółdzielcze przekształcenia
Na premię gwarancyjną będą mogły już od 31 lipca liczyć osoby, które zamierzają przekształcić swoje mieszkania na podstawie znowelizowanych przepisów o spółdzielniach mieszkaniowych.
- Posiadacze książeczek wystawionych do 23 października 1990 r., którzy wykupią mieszkanie lokatorskie i uzyskają prawo odrębnej własności lokalu (również na warunkach określonych w ostatniej nowelizacji ustawy o spółdzielniach mieszkaniowych), będą mogli skorzystać z premii - zapewnia Marek Kłuciński.
Na premię spółdzielca będzie mógł liczyć, jeśli uzyska prawo do lokalu mieszkalnego w spółdzielni mieszkaniowej. Dotyczy to zarówno prawa lokatorskiego, własnościowego, jak i odrębnej własności. Wyjątkowo prawa do premii nie będą mieli ci, którzy przekształcają własnościowe prawo do lokalu w odrębną własność. Tylko przekształcając mieszkanie lokatorskie w mieszkanie własnościowe lub odrębną własność, uzyskujemy prawo do premii gwarancyjnej.
Cesja tylko wśród krewnych
Właściciel książeczki, który nie skorzysta z premii gwarancyjnej, może dokonać jej cesji na najbliższych członków rodziny. W sprzyjających warunkach jedna osoba może w drodze cesji mieć prawo do kilku książeczek wraz z odpowiednimi premiami - przykładowo syn może otrzymać książeczki od matki, ojca oraz od swojego dziadka. Można również stworzyć swoisty łańcuszek cesji, stryj może przekazać książeczkę swojemu bratu, a ten może ją przekazać swej córce, która właśnie kupiła mieszkanie.
Krąg krewnych i powinowatych, na rzecz których można scedować książeczkę, określają warunki umowy o prowadzenie wkładu dla książeczek mieszkaniowych z prawem do premii gwarancyjnej, a dokładniej, właściwe regulaminy bankowe (zwane postanowieniami) regulujące prowadzenie książeczek.
- Wkład zgromadzony na książeczce mieszkaniowej może być przedmiotem cesji pomiędzy następującymi członkami rodziny: małżonkami (również rozwiedzionymi), rodzicami i dziećmi, dziadkami i wnukami, rodzeństwem rodzonym i przyrodnim, powinowatymi - macochą lub ojczymem i pasierbami - wskazuje Marek Kłuciński.
W przypadku gdy właścicielem książeczki mieszkaniowej jest osoba małoletnia, cesja wkładu może nastąpić po przedłożeniu prawomocnego postanowienia sądu rodzinnego i opiekuńczego, zezwalającego na dokonanie tej czynności.
Półtora miliona książeczek
Przypomnijmy, że Polacy mają jeszcze w szufladach półtora miliona książeczek mieszkaniowych z prawem do premii gwarancyjnej. Osoby, które gromadziły na książeczkach wkład mieszkaniowy i nie otrzymały wymarzonego spółdzielczego mieszkania, mogą liczyć na wypłatę premii gwarancyjnej z banku PKO BP w wysokości średnio około 6 tys. zł.
- Niedawno zlikwidowałam własną książeczkę mieszkaniową z 1969 roku. Wypłacono mi ponad 18 tys. zł premii gwarancyjnej. Byłam zaskoczona wysokością sumy, ale z drugiej strony i tak na tym straciłam. W 1978 roku na książeczce miałam więcej niż wynosił wkład na 30-metrowe mieszkanie, czyli na kawalerkę. W tej chwili dostałam kilkanaście tysięcy, co wystarcza jedynie na 2 mkw. mieszkania - mówi Jolanta Kwiatkowska.
Ostateczna kwota premii gwarancyjnej wyliczana jest na podstawie specjalnego wzoru i zależy m.in. od wysokości wpłat, długości okresu oszczędzania, zgromadzonego wkładu oraz od ceny jednego metra kwadratowego powierzchni użytkowej budynku mieszkalnego, którą ogłasza GUS. Premię otrzymuje każdy właściciel książeczki mieszkaniowej założonej do 23 października 1990 r., jeśli spełnia warunki wynikające z ustawy z dnia 30 listopada 1995 r. o pomocy państwa w spłacie niektórych kredytów mieszkaniowych, udzielaniu premii gwarancyjnych oraz refundacji bankom wypłaconych premii gwarancyjnych (Dz.U. z 2003 r. nr 119, poz. 1115 z późn. zm.). W uproszczeniu przepisy te uzależniają prawo do premii gwarancyjnej od podjęcia przez właściciela książeczki różnego rodzaju inwestycji mieszkaniowych.
Istota premii gwarancyjnej
- Premia gwarancyjna jest państwowym dodatkiem do oszczędności zgromadzonych na książeczkach mieszkaniowych. Przysługuje ona posiadaczom książeczek wydanych przed 24 października 1990 r. z wkładem utrzymywanym przez co najmniej pięć lat. Należy pamiętać, że system celowego oszczędzania z przeznaczeniem zgromadzonego wkładu wraz z oprocentowaniem oraz dotowanymi ze środków budżetu państwa premiami (premia gwarancyjna i premia za systematyczne oszczędzanie) wprowadzony został jeszcze w końcu lat pięćdziesiątych - mówi Marek Kłuciński.
Najpierw zasady gromadzenia wkładów, cele oszczędzania oraz formy pomocy państwa w tym zakresie określane były kolejnymi uchwałami Rady Ministrów. Do 12 sierpnia 2002 r. premia gwarancyjna była wypłacana zgodnie z przepisami rozporządzenia Rady Ministrów z 7 maja 1996 r. w sprawie szczegółowych warunków i trybu udzielania premii gwarancyjnej, a także jej zwrotu oraz trybu rozliczeń z bankami z tytułu refundacji wypłaconych premii (Dz.U. nr 57, poz. 259 z późn. zm.). Obecnie tryb i warunki wypłaty premii gwarancyjnej regulują przepisy rangi ustawowej.
- Obecne przepisy o premii gwarancyjnej są znacznie korzystniejsze dla spółdzielców. Dawniej bank nie dawał tych pieniędzy do ręki właścicielowi książeczki, tylko przekazywał je do spółdzielni. Dopiero wtedy spółdzielnia sama rozliczała się z członkiem i zaliczała mu to na czynsz lub inne opłaty. Teraz natomiast bank PKO BP po złożeniu wniosku o likwidację książeczki wraz z wypłatą premii gwarancyjnej wypłaca te pieniądze do ręki - mówi Jolanta Kwiatkowska.
Obecnie uprawnieni
Dziś premia przysługuje osobie, która nabyła na własność w drodze zakupu lub zamiany lokal mieszkalny, stanowiący odrębną nieruchomość lub dom jednorodzinny. Z premii może skorzystać także ten, kto wybudował własny dom jednorodzinny i przystąpił do jego użytkowania, oraz ci, którzy uzyskali odrębną własność lokalu mieszkalnego dzięki przebudowie, nadbudowie lub rozbudowie budynku mieszkalnego. Na wypłatę premii mogą liczyć również osoby, które uzyskały własność domu jednorodzinnego lub odrębną własność lokalu mieszkalnego w budynku wielorodzinnym wybudowanym przez dewelopera. Na premię może liczyć właściciel książeczki, który wpłaci kaucję zabezpieczającą pokrycie należności z tytułu najmu lokalu mieszkalnego w budynku wielorodzinnym, w wysokości przekraczającej 3 proc. wartości odtworzeniowej lokalu. Budowa takiego domu musi być finansowana przy udziale kredytu zaciągniętego w Banku Gospodarstwa Krajowego ze środków Krajowego Funduszu Mieszkaniowego. Zwykle dotyczy to lokali w towarzystwach budownictwa społecznego.
Prawo do premii przysługuje również właścicielowi książeczki, dokonującemu wpłaty na rzecz osoby, która podpisze umowę najmu lokalu mieszkalnego w budynku wielorodzinnym, którego budowa była finansowana przy udziale kredytu zaciągniętego w BGK. Również w takim przypadku chodzi głównie o mieszkania w TBS, z tym że wysokość wpłaty nie może być niższa niż 20 proc. ostatecznych kosztów budowy przypadających na dany lokal mieszkalny, którego dotyczyła umowa w sprawie tzw. partycypacji. Uzyskanie premii będzie możliwe dopiero po podpisaniu przez osobę, której dotyczyła wpłata, umowy najmu tego lokalu i dokonaniu wpłaty partycypacyjnej.
W przypadku zakupu spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego lub domu jednorodzinnego w spółdzielni mieszkaniowej na rynku wtórnym przysługuje premia, jeśli nie jest to prawo nabyte w części ułamkowej. Na premię mogą liczyć także osoby, które w drodze zamiany uzyskały własnościowe prawo do lokalu spółdzielczego lub domu jednorodzinnego. Premia przysługuje także tym, którzy uzyskali własność domu jednorodzinnego lub odrębną własność lokalu mieszkalnego w budynku wielorodzinnym wybudowanym przez spółdzielnię mieszkaniową.
EWA GRĄCZEWSKA-IVANOVA
ewa.grączewska-ivanova@infor.pl
Podstawa prawna
l Ustawa o pomocy państwa w spłacie niektórych kredytów mieszkaniowych, udzielaniu premii gwarancyjnych oraz refundacji bankom wypłaconych premii gwarancyjnych (Dz.U. z 2003 r. nr 119, poz. 1115 z późn. zm.).
GP RADZI
Czy książeczkę można przekazać przyjaciółce
Czy książeczkę mieszkaniową mogę przekazać przyjaciółce, która chce po 31 lipca przekształcić prawo lokatorskiego mieszkania we własność?
Nie
Właściciel książeczki może dokonać jej cesji tylko na członków rodziny. Prawa z książeczki można scedować na małżonka dzieci, wnuków, dziadków, rodziców, rodzeństwo, macochę, ojczyma i pasierba. Nie można natomiast dokonać cesji na rzecz przyjaciół lub znajomych.
Kiedy złożyć wniosek do banku
Co trzeba zrobić, aby otrzymać premię gwarancyjną przy przekształcaniu lokatorskiego mieszkania spółdzielczego?
Warunkiem wypłaty premii jest złożenie przez właściciela książeczki mieszkaniowej do banku PKO BP wniosku o jej likwidację i wypłatę premii gwarancyjnej. Należy to zrobić w terminie 90 dni od dnia dokonania jednej z czynności, które uprawniają do premii. Po upływie tego terminu, a więc 91 dnia, nie otrzymamy premii. Do wniosku należy dołączyć dokumenty wymagane przez bank potwierdzające powstanie prawa do uzyskania premii gwarancyjnej, np. akt notarialny. W przypadku nienależytego udokumentowania wniosku bank ma obowiązek wyznaczyć termin na uzupełnienie dokumentów (nie dłuższy niż 30 dni, licząc od dnia złożenia wniosku).