Zakres egzaminu na certyfikat księgowego

Od 10 sierpnia 2014 r. każdy (posiadający pełną zdolność do czynności prawnych, niekaralność w zakresie określonych przestępstw i ubezpieczenie OC) może usługowo prowadzić księgi rachunkowe i ewidencje podatkowe, sporządzać deklaracje podatkowe dla klientów i udzielać im porad podatkowych. Nie ma już obowiązku posiadania certyfikatu księgowego Ministerstwa Finansów uprawniającego przed tą datą do usługowego prowadzenia ksiąg rachunkowych.

Zmiany w zakresie usługowego prowadzenia ksiąg rachunkowych

Ustawa o ułatwieniu dostępu do wykonywania niektórych zawodów regulowanych - wprowadzająca deregulację w zakresie wydawania certyfikatów księgowych - została uchwalona przez Sejm w dniu 9 maja 2014 r. Ustawa ta 10 czerwca 2014 r. została opublikowana w Dzienniku Ustaw (poz. 768). Przepisy weszły w życie w zdecydowanej większości 10 sierpnia 2014 r.. Ustawa ta przewiduje likwidację instytucji certyfikatu księgowego i tym samym egzaminów uprawniających do uzyskania tego certyfikatu.

Przepisy przejściowe tejże ustawy w art. 23 ust. 4 stanowią, iż osoba która przed dniem wejścia w życie ustawy zda z wynikiem pozytywnym egzamin, może wystąpić z wnioskiem o wydanie certyfikatu księgowego na dotychczasowych zasadach – nie później jednak niż w ciągu 3 miesięcy od dnia wejścia w życie przedmiotowej ustawy tj. do dnia 10 listopada 2014 r.

Ponadto przepisy przejściowe ustawy deregulacyjnej w art. 23 ust. 2 umożliwiają przystąpienie do egzaminu osobom, które złożą wniosek o zakwalifikowanie do egzaminu przed dniem wejścia w życie przepisów przedmiotowej ustawy tj. do dnia 9 sierpnia 2014 r.

Planowany termin przeprowadzenia takiego egzaminu to październik 2014 r.

Polecamy: Nowe umowy zlecenia i inne umowy cywilnoprawne od 1 stycznia 2017 r.

Certyfikat księgowy po deregulacji nadal zachowuje swoją ważność

Rozporządzenie z dnia 8 kwietnia 2009 r. określa:
1) wzór wniosku i wykaz dokumentów składanych przez osoby ubiegające się o wydanie certyfikatu księgowego;
2) wzór certyfikatu księgowego oraz sposób postępowania przy wydawaniu duplikatów certyfikatów księgowych w przypadku ich utraty, w tym wzór wniosku o wydanie duplikatu, a także wysokość opłaty za wydanie duplikatu;
3) wykaz dokumentów składanych przez osoby ubiegające się o zakwalifikowanie do egzaminu sprawdzającego kwalifikacje osób ubiegających się o certyfikat księgowy, zwanego dalej "egzaminem";
4) wysokość wynagrodzeń przewodniczącego, członków i sekretarza Komisji Egzaminacyjnej, zwanej dalej "Komisją";
5) wysokość i sposób wnoszenia opłaty egzaminacyjnej oraz tryb dokonywania zwrotu opłaty;
6) szczegółowe zadania organizatora egzaminu, Komisji, przewodniczącego Komisji, sekretarza Komisji oraz regulamin działania Komisji;
7) sposób organizowania i regulamin przeprowadzenia egzaminu, szczegółowy zakres tematyczny egzaminu oraz wzór zaświadczenia, potwierdzającego zdanie egzaminu z wynikiem pozytywnym oraz sposób postępowania przy wydawaniu duplikatów zaświadczenia w przypadku jego utraty;
8) wykaz dokumentów będących podstawą do dokonania zmian danych w wykazie osób, które uzyskały certyfikat księgowy.

Polecamy: Jak przebiega egzamin certyfikat księgowego?

Zakres egzaminu:

I. Rachunkowość

1. Przedmiot, zakres i zasady rachunkowości:
1) teoretyczne podstawy rachunkowości;
2) podstawowe pojęcia rachunkowości;
3) podstawowe cechy jakościowe rachunkowości;
4) nadrzędne zasady rachunkowości;
5) zasady pomiaru i klasyfikacji informacji w rachunkowości;
6) organizacja rachunkowości jednostki.

2. Prowadzenie ksiąg rachunkowych:
1) zakres podmiotowy jednostek zobowiązanych do prowadzenia ksiąg rachunkowych;
2) dokumentacja zasad (polityki) rachunkowości;
3) dowody księgowe;
4) dziennik;
5) konta księgi głównej i ksiąg pomocniczych;
6) zestawienie obrotów i sald kont księgi głównej oraz sald ksiąg pomocniczych;
7) otwieranie i zamykanie ksiąg rachunkowych;
8) poprawianie błędów stwierdzonych w dowodach i zapisach księgowych;
9) ochrona i zasady przechowywania dokumentacji (dowodów, ksiąg rachunkowych, sprawozdań finansowych);
10) stosowanie techniki komputerowej przy prowadzeniu ksiąg rachunkowych;
11) miejsce prowadzenia ksiąg rachunkowych.

3. Inwentaryzacja składników aktywów i pasywów:
1) metody i terminy przeprowadzania inwentaryzacji;
2) ujęcie w księgach rachunkowych stwierdzonych różnic inwentaryzacyjnych.

4. Wycena bieżąca, bilansowa i podatkowa poszczególnych składników aktywów i pasywów oraz ujęcie w księgach rachunkowych różnic z tej wyceny.

5. Zasady ewidencji zdarzeń, w tym operacji gospodarczych, dotyczących:
1) rzeczowych i finansowych aktywów trwałych;
2) rzeczowych i finansowych aktywów obrotowych;
3) aktualizacji wartości aktywów;
4) kapitałów (funduszy) własnych w jednostkach różnego typu (spółki handlowe, spółdzielnie, fundacje, stowarzyszenia i inne);
5) zobowiązań, rezerw na zobowiązania i zobowiązań warunkowych;
6) rozliczeń międzyokresowych przychodów i kosztów;
7) przychodów i kosztów z działalności operacyjnej;
8) przychodów i kosztów finansowych;
9) zysków i strat nadzwyczajnych;
10) obowiązkowych zmniejszeń zysku (zwiększeń straty).

6. Ujęcie w księgach rachunkowych zdarzeń powstałych (ujawnionych) po dniu bilansowym.

7. Rachunkowość jednostek w szczególnych sytuacjach: rozpoczęcie działalności, przekształcenie, postępowanie naprawcze, likwidacja, upadłość.

8. Zasady ustalania wyniku finansowego oraz dochodu (straty) na potrzeby podatkowe.

9. Podział i rozliczenie wyniku finansowego.

10. Sprawozdania finansowe:
1) ogólne zasady sporządzania sprawozdań finansowych;
2) zakres informacyjny rocznego sprawozdania finansowego, w tym:
a) bilansu,
b) rachunku zysków i strat,
c) rachunku przepływów pieniężnych,
d) informacji dodatkowej,
e) zestawienia zmian w kapitale (funduszu) własnym;
3) obowiązek sporządzania i zakres informacyjny sprawozdania z działalności jednostki;
4) tryb i terminy sporządzania, badania, zatwierdzania i ogłaszania sprawozdań finansowych.

11. Odpowiedzialność za prowadzenie ksiąg rachunkowych oraz sporządzanie, badanie i ogłaszanie sprawozdań finansowych.

12. Rachunek kosztów i elementy rachunkowości zarządczej:
1) porównanie rachunkowości finansowej i zarządczej;
2) pojęcie kosztów i kryteria ich klasyfikacji;
3) koszty wytworzenia produktów;
4) metody kalkulacji kosztu jednostkowego;
5) koszty produkcji niezakończonej;
6) koszty niewykorzystanych zdolności produkcyjnych;
7) modele rachunku kosztów (rachunek kosztów pełnych i zmiennych).

13. Podstawowe zasady zawodowej etyki w rachunkowości.

II. Prawo podatkowe

1. Pojęcie podatku.

2. System podatków w Polsce.

3. Organizacja organów podatkowych oraz elementy procedury postępowania podatkowego, kontroli podatkowej i czynności sprawdzających.

4. Podatki pośrednie:
1) podatek od towarów i usług (zakres podmiotowy i przedmiotowy, obowiązek podatkowy, miejsce świadczenia, podstawa opodatkowania, stawki, zwolnienia, odliczanie i zwrot podatku, odliczanie częściowe, rejestracja, deklaracje i informacje podsumowujące, zapłata podatku, dokumentacja, procedury szczególne);
2) podatek akcyzowy (zakres podmiotowy i przedmiotowy, obowiązek podatkowy, podstawa opodatkowania, stawki, zwolnienia, deklaracje podatkowe).

5. Podatki bezpośrednie:
1) podatek dochodowy od osób prawnych (podmiot i przedmiot opodatkowania, przychody, koszty uzyskania przychodów, zwolnienia, podstawa opodatkowania i wysokość podatku, w tym ulgi i odliczenia, pobór podatku, deklaracje podatkowe);
2) podatek dochodowy od osób fizycznych (podmiot i przedmiot opodatkowania, źródła przychodów, zwolnienia przedmiotowe, koszty uzyskania przychodów, szczególne zasady ustalania dochodu, podstawa obliczenia i wysokość podatku, w tym ulgi i odliczenia, pobór podatku, zaliczki na podatek, w tym pobierane przez płatnika, zeznania i inne deklaracje podatkowe, formy i zasady opodatkowania dochodów (przychodów) z działalności gospodarczej i rodzaje prowadzonej ewidencji podatkowej).

6. Podatki i opłaty stanowiące dochód jednostek samorządu terytorialnego:
1) podatek od nieruchomości, podatek rolny, podatek leśny, podatek od środków transportowych, podatek od czynności cywilnoprawnych oraz podatek od spadków i darowizn (podmiot i przedmiot opodatkowania, podstawa opodatkowania, stawki, zwolnienia i ulgi);
2) opłaty lokalne: targowa, miejscowa, uzdrowiskowa oraz od posiadania psów (podmiot, przedmiot i stawki);
3) opłata skarbowa (podmiot, przedmiot, stawki i zwolnienia);
4) zakres władztwa podatkowego gmin.

III. Ubezpieczenia społeczne

1. System ubezpieczeń społecznych:
1) zasady podlegania ubezpieczeniom społecznym;
2) zasady ustalania składek na ubezpieczenia społeczne oraz podstaw ich wymiaru;
3) zasady, tryb i terminy:
a) zgłoszeń do ubezpieczeń społecznych,
b) prowadzenia ewidencji ubezpieczonych i płatników składek,
c) rozliczania składek na ubezpieczenia społeczne oraz zasiłków z ubezpieczeń chorobowego i wypadkowego,
d) opłacania składek na ubezpieczenia społeczne;
4) zasady prowadzenia kont ubezpieczonych oraz kont płatników składek;
5) zasady kontroli wykonywania zadań z zakresu ubezpieczeń społecznych.

2. Zasady naliczania składek z tytułu ubezpieczenia zdrowotnego.

Polecamy: Biuro rachunkowe - warunki otwarcia

IV. Podstawy prawa cywilnego i gospodarczego

1. Podstawy prawa pracy: stosunek pracy i związane z nim obowiązki pracodawcy i pracownika.

2. Podstawy prawa cywilnego:
1) przepisy ogólne prawa cywilnego:
a) formy wymagane dla ważności czynności prawnych,
b) terminy,
c) przedawnienie roszczeń;
2) własność i inne prawa rzeczowe;
3) zobowiązania.

3. Podstawy prawa handlowego i działalności gospodarczej:
1) podstawowe pojęcia;
2) powstawanie, funkcjonowanie i likwidacja (spółki handlowe, spółdzielnie, fundacje, stowarzyszenia i inne).

4. Podstawowe formy współpracy między przedsiębiorcą a instytucjami finansowymi (banki, fundusze inwestycyjne, zakłady ubezpieczeń, instrumenty rynku kapitałowego).

Przykładowy zestaw egzaminacyjny