Czy będą nowe przepisy dot. księgowych i biur rachunkowych? Ministerstwo Finansów zapowiada drobne zmiany i dalsze analizy

• Prekonsultacje dot. przyszłości zawodu księgowego odbyły się w 2022 roku - na początku 2024 roku mamy raport z tych prekonsultacji
• Co planuje Ministerstwo Finansów?
• Co wynika z raportu z prekonsultacji? Najważniejsze wnioski

Prekonsultacje dot. przyszłości zawodu księgowego odbyły się w 2022 roku - na początku 2024 roku mamy raport z tych prekonsultacji

W 2022 roku Ministerstwo Finansów prowadziło szerokie prekonsultacje dokumentu "Zawód księgowego. Kierunki rozwoju" przygotowanego przez Departament Efektywności Wydatków Publicznych i Rachunkowości. Te prekonsultacje zakończyły się 30 września 2022 r. 

Dopiero 17 stycznia 2024 roku Ministerstwo Finansów opublikowało raport z tych prekonsultacji.
Ministerstwo Finansów podkreśla, że raport ten nie prezentuje stanowiska resortu finansów na temat przyszłości zawodu księgowego w Polsce lecz stanowi podsumowanie opinii uczestników prekonsultacji.

Autopromocja

Co planuje Ministerstwo Finansów?

Ministerstwo Finansów wskazało, że uczestnicy prekonsultacji prezentowali różne zdania na temat kierunków rozwoju zawodu księgowego. Te rozbieżności dotyczyły potrzeby uregulowania zawodu księgowego, jak też zakresu czynności, które miałyby podlegać ewentualnej regulacji. Zatem nie dominowało żadne stanowisko odnośnie ew. regulacji, czy profesjonalizacji zawodu księgowego, czy usługowego prowadzenia ksiąg rachunkowych. 

Ministerstwo Finansów deklaruje, że omawiany raport będzie wykorzystywany w dalszych pracach analitycznych Ministerstwa Finansów. 

Wyniki prekonsultacji nie potwierdzają jednoznacznej potrzeby uregulowania czy profesjonalizacji zawodu księgowego. Dlatego Ministerstwo Finansów poinformowało, że aktualnie nie podejmuje żadnych prac legislacyjnych zmierzających do regulacji zawodu księgowego. 
Natomiast MF zamierza prowadzić dalsze prace nad opracowaniem projektu zmian przepisów o rachunkowości o charakterze usprawniającym obecny system, w szczególności w zakresie przepisów dotyczących ubezpieczenia OC od wykonywanych usług księgowych. 
Ponadto resort finansów chce podjąć działania na rzecz rozpowszechnienia informacji o możliwościach zdobywania kwalifikacji rynkowych z zakresu rachunkowości jakie daje Zintegrowany System Kwalifikacji.

Co wynika z raportu z prekonsultacji? Najważniejsze wnioski

W podsumowaniu omawianego raportu Ministerstwo Finansów podkreśla, że opinie i poglądy na temat rozwoju zawodu księgowego w Polsce zgłoszone w toku prekonsultacji były różnorodne.  Zatem - zdaniem MF - wypracowanie rozwiązania, które będzie uwzględniało te wszystkie różne poglądy i satysfakcjonowało różne grupy interesów jest niezwykle trudne. 

Ministerstwo uważa, że ew. zmiany w zakresie przyszłości i ew. regulacji zawodu księgowego oraz usługowego prowadzenia ksiąg rachunkowych (prowadzenia biura rachunkowego) wymagają dalszych analiz.

Najważniejsze wnioski Ministerstwa Finansów z prekonsultacji dot. przyszłości zawodu księgowego:

1) Zdania na temat kierunków rozwoju zawodu księgowego są podzielone. Nie ma w tej sprawie jednomyślności. Nie można jednoznacznie stwierdzić, że wprowadzenie zmian jest konieczne. W środowisku księgowych i biur rachunkowych nie ma jednolitego stanowiska w kwestii wyboru drogi rozwoju zawodu księgowego.

2) Poparcie dla wprowadzenia zmian restrykcyjnych, tj. uregulowania zawodu wraz z określeniem czynności zastrzeżonych, jest mniejsze aniżeli poparcie dla podejścia bardziej liberalnego opartego na profesjonalizacji czy zachowaniu obecnego stanu prawnego przy jednoczesnym wprowadzeniu obowiązku podnoszenia kwalifikacji zawodowych, ewentualnie przestrzegania zasad etyki zawodowej, posiadania OC czy prowadzenia rejestru biur rachunkowych i objęcie ich nadzorem.

3) Zdaniem MF, wśród uczestników prekonsultacji widać również większe poparcie dla wprowadzenia przepisów odnoszących się do biur rachunkowych (określenia katalogu świadczonych usług czy obowiązków) aniżeli do zawodu księgowego.

4) Niezależnie od tego, czy mowa o regulacji czy o profesjonalizacji, jako zalety uczestnicy prekonsultacji wskazywali m.in. podniesienie prestiżu zawodu, zdefiniowanie zawodu księgowego (czynności zastrzeżonych, czynności zawodowych), podniesienie kwalifikacji zawodowych poprzez obowiązek doskonalenia zawodowego, wzrost jakości usług księgowych.
Jako wady wskazywano m.in. ograniczenie dostępu do zawodu (może prowadzić do zmniejszenia zainteresowania wykonywaniem zawodu lub problemami kadrowymi – odejście z zawodu), brak pewności czy wprowadzenie ustawowego obowiązku doskonalenia zawodowego przełoży się wprost na wzrost jakości świadczonych usług, brak nadzoru nad księgowymi, którzy nie zechcą się poddać dobrowolnej profesjonalizacji, a także wysokie koszty wprowadzenia zmian.

5) Często pojawiającym się argumentem za pozostawieniem obecnego stanu prawnego jest to, że rynek sam zweryfikuje księgowych i biura rachunkowe (np. poprzez wyniki kontroli skarbowych, audytów czy przez przedsiębiorców w procesie weryfikacji w banku, szukających dotacji czy inwestora, jak również poprzez zgłoszenia do obecnie istniejących organizacji zrzeszających środowisko księgowych). Ci, którzy obecnie dbają o jakość świadczonych usług nadal będą to robić, będą się szkolić oraz rzetelnie i uczciwie wykonywać swój zawód, nałożenie obowiązku ustawowego nie wpłynie na jakość ich usług. 
Innym argumentem jest fakt, że przy obecnym stanie prawnym, brak jest wyraźnie zauważalnego zjawiska odpływu z rynku osób wykonujących zawód księgowego. Podnoszono również, że nie powinno się narzucać wyboru podmiotu świadczącego usługę bowiem może to prowadzić do nierównego traktowania, a w konsekwencji do zbytniej ingerencji i sterowania rynkiem usług.
Natomiast - zdaniem wielu uczestników prekonsultacji - wadą pozostawienia obecnego stanu prawnego jest brak nadzoru nad wykonywaniem usług przez niezrzeszonych księgowych.

6) Uczestnicy prekonsultacji często podkreślali, że zdefiniowanie zawodu księgowego i określenie katalogu/zakresu czynności jest trudne i skomplikowane ze względu na szerokie spektrum wykonywanych zadań przez księgowych. Ewentualne zdefiniowanie zawodu powinno uwzględniać jego multidyscyplinarny charakter, a także wprowadzenie specjalizacji w zależności od zakresu powierzonych obowiązków.

7) W prekonsultacjach zgłaszano również wielokrotnie potrzebę uwzględnienia historii zawodowej danej osoby oraz już posiadanych certyfikatów w przepisach określających warunki i zasady uzyskiwania nowych uprawnień.

8) Uwagę Ministerstwa Finansów zwróciła także propozycja, by certyfikaty potwierdzające kwalifikacje wydawane były na
określony czas, po którym byłaby konieczność ponownego uzyskania uprawnień, tak jak ma to miejsce w przypadku Zintegrowanego Systemu Kwalifikacji (ZSK).

9)  Odnośnie określenia katalogu czynności zastrzeżonych dla księgowych w przypadku regulacji, czy czynności zawodowych lub świadczonych przez biura rachunkowe w przypadku profesjonalizacji, katalogi te są bardzo zbieżne – obejmują głównie prowadzenie ksiąg rachunkowych i podpisywanie sprawozdań finansowych, dotyczą również prowadzenia spraw kadrowo-płacowych, prowadzenia książki przychodów i rozchodów.

10) Ministerstwo Finansów zwróciło uwagę, że w toku prekonsultacji pojawiał się często postulat poszerzenia kompetencji księgowych o świadczenie doradztwa podatkowego w zakresie określonym w art. 2 ust. 1 pkt 1 ustawy o doradztwie podatkowym (udzielanie podatnikom, płatnikom i inkasentom, na ich zlecenie lub na ich rzecz, porad, opinii i wyjaśnień z zakresu ich obowiązków podatkowych i celnych oraz w sprawach egzekucji administracyjnej związanej z tymi obowiązkami), który obecnie jest ustawowo zastrzeżony dla czterech zawodów: doradców podatkowych, adwokatów i radców prawnych oraz biegłych rewidentów.

11) Uczestnicy prekonsultacji zauważyli także, że na część postulatów czy zidentyfikowanych problemów może odpowiadać Zintegrowany System Kwalifikacji.

Źródło: "Zawód księgowego. Kierunki rozwoju" - raport z prekonsultacji.

Autopromocja

Komplet Podatki 2025 - wiedza dla księgowych i biur rachunkowych

Sprawdź