SN: Przy konflikcie nieruchomość przypada jednego małżonkowi (rozwód) albo spadkobiercy [Przykład]

tomasz.krol@infor.pl Tomasz Król
prawnik - prawo pracy, cywilne, gospodarcze, administracyjne, podatki, ubezpieczenia społeczne, sektor publiczny
rozwiń więcej
SN: Konflikt Rozwód, spadek. Jak wyjść ze współwłasności nieruchomości [Przykłady] / Shutterstock

Zasada dotyczy zarówno podziału majątku po rozwodzie jak i podziału wspólnego majątku po spadku czy działalności gospodarczej. Zasada wypracowana przez sądy jest prosta. W przypadku konfliktu wspólną nieruchomość nie dzielimy fizycznie. Jedna osoba przejmuje własność i spłaca pozostałych współwłaścicieli. Sąd w ten sposób eliminuje potencjalne konflikty (o np. remont części wspólnej nieruchomości albo kwestie związane z drogami dojazdowymi do nieruchomości).

Zasada nie jest zapisana w przepisach, ale wynika z logicznej interpretacji prawa - w przypadku konfliktu nie można prawidłowo korzystać z nieruchomości. Sąd rozsądzając spór nie może wydać wyroku tworzącego kolejny konflikt.

SN: Współwłasność nieruchomości a konflikt. Wtedy tylko spłata

Przykład 1

Małżonkowie nabyli korzystnie w latach 90-tych duży dom mieszkalny (z ogrodem) w centrum miasta 50 tys. mieszkańców. Na dole domu znajdują się pomieszczenia użytkowe, w których jest gabinet lekarski prowadzony przez żonę. Doszło do rozwodu. Z uwagi na bardzo poważny konflikt między małżonkami sąd nie zgodził się z żądaniem żony o wydzielenie z domu - jako jej osobnej własności - gabinetu lekarskiego. Były mąż spłacił żonę (przejął dom w całości). Tak nakazał sąd.

Sposób rozstrzygnięcia przez sąd sporu przedstawionego w przykładzie jest efektem stanowiska Sądu Najwyższego.

Sąd Najwyższy preferuje spłatę współwłaściciela (np. były małżonek)

Przykładem POSTANOWIENIE SN z 19 października 2011 r. (sygn. akt II CSK 50/11).

Przykład

Małżonkowie dorobili się na kilku działkach kilku pawilonów handlowych (tworzą jeden ciąg – infrastruktura dostarczająca wodę, prąd i ). W pawilonach tych małżonkowie i rodzina prowadzili działalność gospodarczą. Była żona prowadziła tam kwiaciarnię. Na początku XXI wieku wartość tej nieruchomości wynosiła około  580 000 zł – na małżonków przypadało 2x 290 000 zł. Małżonek otrzymał całość majątku z obowiązkiem spłaty żony kwotą 290 000 zł.

Sąd w następujący sposób uzasadnił swoje stanowisko:

Konflikt między współwłaścicielami pawilonów handlowych mógłby uniemożliwić wszystkim współwłaścicielom niezakłócone korzystanie z nieruchomości.

Wnioski:

Wniosek 1. Sąd Najwyższy często wskazuje (i to od 1980 r), że istniejący między współwłaścicielami budynku poważny konflikt może być podstawą do odmowy zniesienia współwłasności poprzez ustanowienie odrębnej własności lokali.

Wniosek 2. Konflikt jako przesłanka takiego rozstrzygnięcia nie jest wprost ujęty w przepisach kodeksu cywilnego czy kodeksu rodzinnego, ale można to wyprowadzić w drodze wykładni - podział nieruchomości w sytuacji konfliktu wyklucza często użytkowanie nieruchomości zgodnie z jej przeznaczeniem.

W kontekście konkretnego przypadku, sąd może zrezygnować z fizycznego podziału nieruchomości na rzecz przyznania jej jednemu ze współwłaścicieli z obowiązkiem spłaty drugiego współwłaściciela. W rozpatrywanej sprawie sąd nie uwzględnił wniosku E. M. o wydzielenie lokalu użytkowego (kwiaciarni) i przyznanie go jej na własność, ponieważ działki, na których znajduje się nieruchomość, stanowią współwłasność nie tylko byłych małżonków, ale również innych członków rodziny uczestnika, co mogłoby utrudniać korzystanie z nieruchomości z powodu istniejącego konfliktu.

Polecamy: Wynagrodzenia 2025. Rozliczanie płac w praktyce

Zasada – nie ma podziału nieruchomości, gdy jest konflikt nie tylko w małżeństwie

Dotyczy także współwłaścicieli, którzy nie są małżonkami.

W tym rozstrzygnięciu (sygn. akt I CSKP 25/21) dla POSTANOWIENIA z 7 maja 2021 r. Sąd Najwyższy w składzie:

Sędzia Sądu Najwyższego Jacek Widło (przewodniczący)
‎Sędzia Sądu Najwyższego Marcin Łochowski
‎Sędzia Sądu Najwyższego Mariusz Łodko (sprawozdawca)

- stwierdzili, że: „Jeżeli fizyczny podział nieruchomości miałby prowadzić do nowych konfliktów między byłymi współwłaścicielami, zamiast je eliminować, to taki sposób podziału jest nie do zaakceptowania. Sąd Okręgowy stwierdził, że decyzja Sądu Rejonowego, aby przyznać nieruchomość J. H. i K. T., zobowiązując je do spłaty trzeciego uczestnika, była słuszna. Sprzedaż ich udziałów w przyznanej nieruchomości podczas postępowania nie wpłynęła na tę decyzję o podziale współwłasności.

W sprawie tej chodziło o niedokonanie podziału nieruchomości na odrębne lokale mieszkalne i użytkowe, a przyznanie nieruchomości tylko części współwłaścicieli z pominięciem uczestnika A. Nieruchomość miała powierzchnię prawie 1300 m2. Budynek był częściowo wykończony z powierzchnią usługową i mieszkalną, wykorzystywaną tylko przez A. Wartość nieruchomości według cen na dziś to około 2,5 mln zł. Co ciekawe z nieruchomości korzystał wyłącznie A (źródło zysków – najem).

Infor.pl
Czy komornik może zająć rentę socjalną? Limity, kwoty wolne i podstawy prawne
17 mar 2025

Renta socjalna to świadczenie, które ma zapewnić minimalne środki do życia osobom niezdolnym do pracy. Jednak w przypadku zadłużenia może podlegać zajęciu komorniczemu. W jakiej wysokości? Czy cała renta może zostać zajęta? Jakie przepisy regulują tę kwestię? Sprawdź, jakie są limity potrąceń, kwoty wolne od zajęcia i na jakie podstawy prawne się powołać.

Od 29 marca 2025 r. Panek zawiesza na czas nieokreślony usługę Panek CarSharing. Chodzi o realia biznesowe. Co dalej?
17 mar 2025

Od 29 marca 2025 r. Panek zawiesza na czas nieokreślony usługę Panek CarSharing. Chodzi o realia biznesowe. Co dalej? Zarząd Panek S.A. wydał oświadczenie w tej sprawie. Jakie są kluczowe powody zawieszenia usługi współdzielenia samochodów?

KGP: 106 796 interwencji, 339 wypadków drogowych, 31 ofiar śmiertelnych. [Podsumowanie tygodnia]
17 mar 2025

Komenda Główna Policji opublikowała najświeższe dane dotyczące interwencji policjantów za weekend. Poniżej znajduje się podsumowanie ostatniego tygodnia. Policjanci w ubiegłym tygodniu przeprowadzili 106 796 interwencji. Byli wzywani do 339 wypadków drogowych.

Pieniądze z ZUS po zmarłym, który nie dożył emerytury. Ile i komu się należy, jak załatwić?
17 mar 2025

Ta wiedza wciąż jest niedostateczna i rządzi stereotyp: jeśli ZUS wyliczy emeryturę z konta i subkonta emerytalnego a następnie zacznie ją wypłacać, to już koniec i rodzina nic ze składek emerytalnych nie odziedziczy. Tymczasem zgodnie z prawem spadkobiercom może się należeć w takim przypadku wypłata gwarantowana z ZUS. Kiedy, komu, na jakich zasadach.

Rząd bez litości dla emerytów: mocno zbiednieją w 2025. Stracą więcej na braku waloryzacji progów podatkowych niż zyskają na podwyżce emerytur
17 mar 2025

Rok 2025 jest ciężki materialnie dla emerytów. Z jednej strony niska waloryzacja emerytur, w praktyce zaledwie na poziomie inflacji, nie nadążą za wzrostem kosztów utrzymania. Jednocześnie nominalna podwyżka wysokości świadczeń wskutek waloryzacji powoduje, że w sumie przekraczają one kwotę wolną i emeryci muszą zapłacić PIT.

Ulga podatkowa gigant. Małżonkowie mogą odliczyć 106 tys. zł od podatku, single 53 tys. zł. Jest jeden warunek
17 mar 2025

Ta ulga podatkowa robi wrażenie. Singiel może urwać fiskusowi 53 tysiące złotych, małżonkowie aż 106 tys. zł . Na takie odliczenia mogą liczyć ci właściciele domów, którzy zainwestowali w termomodernizację. Trzeba jednak wiedzieć, że regulujące to przepisy mają pewien haczyk. I nici z ulgi, jeśli ktoś o tym zapomni. 

Kiedy majówka 2025?
16 mar 2025

Ile dni wolnych od pracy w 2025? Kiedy majówka 2025? Czy za sobotę 3 maja jest dodatkowe wolne? Kiedy niedziela handlowa przed majówką? Czy pracodawca może odwołać pracownika z majówki?

Ile wolnego na święta wielkanocne 2025?
16 mar 2025

Ile wolnego na święta wielkanocne 2025? Kiedy wypadną święta wielkanocne w 2025? Czy osoba wyznająca inną wiarę niż katolicka i nie obchodząca w dniu 20 i 21 kwietnia 2025 r. Świąt Wielkanocnych ma prawo do dni wolnych od pracy? Czy Wielkanoc to dzień wolny od pracy? Czy Poniedziałek Wielkanocny to dzień roboczy? Czy czwartek i piątek przed Wielkanocą jest wolny?

Co najmniej 1 878,91 zł [lub odpowiednio – 1 409,18 zł] miesięcznie dla osób z wadą wzroku. Również w przypadku krótkowzroczności lub nadwzroczności
16 mar 2025

Określone choroby narządu wzroku – zgodnie z obowiązującymi Standardami orzecznictwa lekarskiego ZUS – stanowią podstawę do orzeczenia niezdolności do pracy i w związku z powyższym – przyznania renty z tytułu całkowitej lub odpowiednio – częściowej niezdolności do pracy (od 1 marca 2025 r. – w wysokości nie niższej niż 1 878,91 zł lub odpowiednio – 1 409,18 zł miesięcznie). W przypadku nadwzroczność lub krótkowzroczność – decydująca jest ocena ostrości wzroku po korekcji wady oraz postępu zmian degeneracyjnych.

Ubezpieczenia społeczne rolników. Wysokość składek w drugim kwartale 2025 r.
16 mar 2025

Do 30 kwietnia należy opłacić należne składki na ubezpieczenia społeczne rolników, małżonków i domowników. Składki na ubezpieczenie wypadkowe, chorobowe i macierzyńskie nie zmieniły się, wzrosły natomiast składki na ubezpieczenie emerytalno-rentowe.

pokaż więcej
Proszę czekać...